Thứ Sáu, 23 tháng 9, 2011

Quản lý chiến kê


Dr. Andrew Bunan, Dr. Eulalio Lorenzo, Mr. Edmundo Gorgonia -http://rpgf.multiply.com/journal/ite...o_A._Gorgonia_



Tôi gà

Gà tơ được bắt từ sân và chuyển vào lồng tôi (hardening pen), mỗi con một lồng. Chúng được nhốt trong lồng này từ 15 đến 30 ngày. Các nhà lai tạo tin rằng gà được tôi càng lâu (đến 30 ngày) thì chúng càng được chuẩn bị tốt cho cuộc đời của một chiến kê.

Lồng tôi là nhà của gà trong toàn bộ giai đoạn tôi gà. Chúng được cho ăn uống ở đấy. Trước khi đưa vào lồng, dây cột được gắn vào chân bên phải để cho gà quen dần.

Khi vào lồng, những công đoạn quản lý như tiêm chủng, tẩy giun, diệt rận và những thứ tương tự được thực hiện, giúp gà tơ làm quen với người chăm sóc. Điều này khiến chúng thuần hơn và dễ ôm, bắt. Bởi vì ở tuổi này gà tơ bắt đầu ghẹ mái, một con gà mái được thả vào mỗi lồng để khích lệ tinh thần và bản năng giới tính, điều vốn liên quan đến sự gan lỳ và dày dạn.

Cột dây

Gà tơ trong giai đoạn tôi được cột dây trong khi chờ đợi để biệt dưỡng. Do vậy, không có giới hạn về thời gian nhốt ở sân cột, nơi trở thành ngôi nhà kế tiếp của chúng.

Là một phần trong chương trình tuyển chọn liên tục để biệt dưỡng cũng như lai tạo, gà tơ trong sân cột được cho xổ hàng tuần để quan sát độ gan lỳ và tình trạng sức khỏe, và ghi nhận mức độ tiến bộ về khả năng và lối đá của chúng. Nên xổ nhanh, khoảng vài ba cú nạp là đủ để tránh gây thương tích và làm gà mệt mỏi một cách không cần thiết.

Tỉa mồng

Tỉa là cắt bỏ mồng và tích của gà tơ. Chiến kê được tỉa mồng bởi vì mồng và tích làm gà vướng víu khi đá. Nó cũng giúp gà đối phương dễ dàng nắm đá, điều khiến cho chiến kê không tỉa mồng bị bất lợi.

Gà tơ dự định đem đá được tỉa mồng khi đạt từ 7 đến 8 tháng tuổi. Ở tuổi này, nó phải có khả năng chịu đau khi bị cắt mồng và tích. Khi còn non, đặc biệt là khi chưa gọi mái, tỉa mồng sẽ khiến gà bị tổn thương. Điều có thể ảnh hưởng đến sự gan lỳ và khiến gà bỏ chạy khi nó nhớ lại kinh nghiệm đau đớn này. Nhiều nhà lai tạo lợi dụng việc tỉa mồng làm công cụ để tuyển chọn chiến kê. Những con kêu la hay chết nhát khi tỉa mồng sẽ bị loại bỏ, bởi vì đấy biểu hiện cho thấy chúng không gan lỳ.

Tỉa mồng thường được thực hiện bằng một cây kéo phẫu thuật, kéo thường hay dao cực sắc. Để tránh rắc rối, việc này được thực hiện vào ngày thích hợp.

Hai người thực hiện việc tỉa mồng. Một người giữ gà trong khi người kia tỉa mồng. Mồng và tích được cắt đến tận gốc, để mà khi lành lặn, gà tơ có bề ngoài thật nhẵn nhụi. Sau khi tỉa mồng, đầu gà được rửa bằng nước sạch, lau khô bằng khăn và được bôi hay rịt bằng thuốc kháng sinh (chẳng hạn Quick Heal® Wound Spray).

Nếu tỉa mồng một mình, tốt nhất nên duỗi chân gà về phía đuôi và gà được bao bằng khăn hay một túi sạch. Tom Wilson có lần tự tay tỉa mồng cho 80 con gà tơ trong vòng 3 giờ ở trại Tanay của Boy Diaz. Đây là kỷ lục tỉa mồng, tích và tai với 2.25 phút mỗi con. Qua thực hành thường xuyên, phương pháp này sẽ tiết kiệm thời gian và nhân lực.

Vận chuyển chiến kê

Bởi vì các trại gà thường được xây dựng ở vùng nông thôn, chiến kê luôn được vận chuyển một cách tương đối xa từ trại cho đến trường đấu. Nếu chuyến đi không thoải mái, nó sẽ khiến chiến kê căng thẳng và ảnh hưởng đến lối đá của chúng. Do vậy, điều quan trọng là quá trình vận chuyển không được làm biến đổi trạng thái tâm lý cũng như thể chất của chiến kê, bởi vì bất kỳ biến động nào cũng tác động đến việc thi đấu. Trạng thái sẵn sàng trước trận đấu sinh tử là kết quả của một quá trình chuẩn bị lâu dài và kỹ càng mà nó bắt đầu từ khâu lai tạo và tuyển chọn cho đến ốp, và không nên bị phá hỏng bởi việc quản lý kém trong quá trình vận chuyển đến trường đấu.

Bằng mọi giá đem gà đến trường đấu trước lúc bình minh. Bằng cách này, gà sẽ thức dậy ngay tại trường đấu một cách tự nhiên như thể chúng không biết gì đến việc vận chuyển. Một hiện tượng phổ biến là khi để lọt chút ánh sáng, chiến kê sẽ tỉnh giấc và bắt đầu gáy, báo hiệu bắt đầu một ngày mới. Nếu điều này xảy ra, nó sẽ khiến cho chiến kê căng thẳng một cách không cần thiết.

Thời điểm vận chuyển gà tệ nhất là vào ban ngày. Với những ai phải di chuyển xa hơn bình thường, chẳng hạn lâu hơn 3 giờ, có lẽ cách tốt nhất là vận chuyển gà đến trường đấu trước 1 ngày để chúng có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi từ những căng thẳng phát sinh trong quá trình vận chuyển. Như đề nghị về sau trong chương này, bữa ăn tối trước và sau khi vận chuyển phải hơi loãng (tức trộn thêm thức ăn lỏng) và hạt được nấu chín để dễ tiêu hóa. Trong khi vận chuyển, luôn giữ gìn để gà thoải mái và tránh làm chúng căng thẳng. Sau đây là những bí quyết mà bạn nên cân nhắc:

Danh sách. Đêm trước chuyến đi, một danh sách tất cả những thứ cần mang theo phải được chuẩn bị sẵn. Mọi thiết bị và dụng cụ phải chuẩn bị từ trước để khi cần là có để dùng.

Khởi hành sớm. Như đã nói ở trên, gà phải có mặt tại trường đấu trước 5 giờ sáng. Nhờ vậy mà chúng có thời gian để nghỉ ngơi và phục hồi từ những căng thẳng gây ra bởi chuyến đi.

Bố trí nằm ngang. Vị trí của gà phải nằm ngang so với chiều xe. Điều này sẽ giảm thiểu, nếu không nói là loại bỏ, những dằn sóc và khó chịu khi xe dừng và đề-pa so với việc bố trí dọc theo chiều di chuyển.

Không sử dụng chất khử mùi, nước hoa hay cồn. Gà rất nhạy mùi. Tránh sử dụng nước hoa, khử mùi xe hơi, thuốc lá và những thứ tương tự, mà chúng có thể ảnh hưởng đến chiến kê vào giai đoạn nhạy cảm nhất trong ngày thi đấu.

Máy lạnh. Việc vận chuyển chiến kê trong xe máy lạnh sẽ khiến chuyến đi thoải mái hơn. Tuy nhiên, bởi vì máy lạnh cũng làm khô, nên phải rảy nước vài lần lên lỗ thông hơi và xung quanh ca-bin sau mỗi 10 phút. Để đảm bảo thoáng khí, hãy hé cửa sổ phía sau cỡ 2 cm. Không khí sẽ tự động trao đổi. Đương nhiên, bạn phải dựa vào cảm quan chung chẳng hạn nếu đi sau một xe tải phun khói nồng nặc thì phải khép cửa sổ lại cho đến khi vượt qua nó.

Vào sau, ra cuối. Khi chất đồ lên xe tải, lồng xách (cockbox) phải được xếp sau cùng. Khi đến trường gà, hãy chuẩn bị phòng gà (cockhouse) trước và khi mọi thứ đều sẵn sàng thì lồng gà mới được dỡ khỏi xe.

Biệt dưỡng và ốp tự nhiên

Những chủ đề về phương pháp biệt dưỡng và huấn luyện có đầy rẫy trên giang hồ. Tuy nhiên, tất cả đều có chung một mục đích là đưa chiến kê đến đỉnh cao của trạng thái tâm lý và thể chất trước khi bước vào trận đấu. Phương pháp biệt dưỡng ở đây, tập trung vào đường lối tự nhiên. Đa phần dựa vào phương pháp mà John Paul Trotter học từ đại sư kê Joe Goode, vốn được nhiều người ở Mỹ xem như là một trong những cao thủ dưỡng gà bậc nhất. Nghe kể, trong khi Joe bận đá gà ngoài trường, thì John ở lại trại để chăm gà cho giải lần sau. John Paul Trotter cũng chăm gà cho những tay chơi có máu mặt ở địa phương và hợp tác với Boy Diaz một thời gian. Từ Boy Diaz mà phương pháp này được truyền đến Emoy Gorgonia (đồng tác giả bài này) với một số điều chỉnh để phù hợp với điều kiện ở Philippine. Phương pháp biệt dưỡng ở đây có nhiều điểm tương đồng với biệt dưỡng ngựa đua và một vài nguyên lý xuất phát từ công tác huấn luyện đấm bốc và vận động viên điền kinh nói chung.

Yêu cầu cơ bản

Dòng giống tốt. Nếu bạn không tự lai tạo chiến kê thì tốt nhất, bạn nên tìm kiếm chiến kê nòi từ các trại danh tiếng với đặc điểm lì lợm, khả năng đá và chém. Những con do dự và những con quá toan tính, né tránh hay phòng thủ theo một lối nhất định cần được phát hiện để loại bỏ trong quá trình biệt dưỡng, kể cả những con không đạt tiến bộ theo yêu cầu. Paeng Araneta tổng kết tất cả bằng một lời khuyên cho người mới chơi rằng “hãy chọn chiến kê có cá tính”.

Tiện nghi. Để có thể biệt dưỡng tốt, những tiện nghi đề cập ở đầu sách là bắt buộc. Lồng bay (flypen), teepee, lồng bới (scratch box), lồng dưỡng (rest stall), sàn xổ và những thứ liên quan phải có sẵn ở khu vực biệt dưỡng.

Kê cảm. Đây là điều khó khăn nhất. Với những người có khiếu này, họ may mắn sở hữu cảm nhận tự nhiên về chiến kê, tức nhận thức bản năng điều nên hay không nên làm trong toàn bộ quá trình biệt dưỡng. Đa phần, kê cảm (chicken sense) chỉ xuất hiện thông qua kinh nghiệm. Một số người thậm chí coi kê cảm chẳng qua là cảm nhận bình thường. Tuy nhiên, ai cũng biết cảm nhận này bất thường như thế nào. Khởi đầu, bạn phải đủ sáng suốt để hiểu được căn nguyên đằng sau từng khía cạnh của phương pháp biệt dưỡng này. Chẳng hạn, nếu phương pháp yêu cầu gà tập bay 50 lần, thì sư kê phải biết TẠI SAO mình phải tập cho gà từng đấy lần.

Tuyển chọn

Khi tuyển chọn chiến kê trong trại, lưu ý từ xa những chiến kê nào thu hút sự chú ý của bạn. Từ cách đi đứng, di chuyển cho đến thể hiện, những chiến kê này cần được kiểm tra cặn kẽ hơn.

Lông: Thể hiện sức khỏe của chiến kê. Vì vậy khi lựa gà, kiểm tra lông thật kỹ và lựa những con có tông màu tự nhiên, lông cứng nhưng đàn hồi – không được khô và xơ xác.

Thân: Cảm nhận thân hình. Nếu gà mồng dâu hay có máu dòng phương Đông và Roundhead, thì thân hình chúng phải đầy đặn và tròn. Gà mồng lá phù hợp với ngực dẹp và ngả hơn. Những sư kê hàng đầu khẳng định về mức độ quan trọng của việc xương lườn càng kéo dài về phía sau càng tốt, gần với hậu môn. Họ quan sát thấy trong một trận đấu thực sự, cẳng chân dài sẽ không bị cản trở nếu như ngực không tròn. Khi giữ gà hướng về phía bạn, cố gắng rà ngón cái vào khoảng giữa xương đòn và cơ ngực. Điểm này càng dày hay cứng càng tốt bởi vì điều này cũng đồng nghĩa với cơ bắp mạnh mẽ.

Đầu: Kiểm tra mắt gà. Chúng phải đỏ tươi như màu cà chua bởi vì nó đồng nghĩa với sức khỏe tốt. Tròng đen phải tách biệt - bằng không, đấy là dấu hiệu của bệnh tật trong quá trình nuôi dưỡng. Điều này cũng đúng với mắt nhợt nhạt. Con ngươi phải tròn một cách hoàn hảo. Bất kỳ biến dạng nào đều dẫn đến thị giác phần nào bị ảnh hưởng. Cũng vậy, kiểm tra phần giữa mắt với mũi. Nếu bị lõm ở bất kỳ bên nào, thì điều này có nghĩa chiến kê bị mắc bệnh đường hô hấp khi còn non.

Dáng: Tiêu chuẩn này là chủ đề cho những tranh luận không có hồi kết, nhưng qua hàng ngàn trận đấu thực sự và phim chiếu chậm cho thấy rằng chiều cao lý tưởng của chiến kê là trung bình. Dĩ nhiên, các nhà lai tạo thương mại vẫn đổ gà dáng cao bởi vì đấy là những con mà người chơi chuộng hơn. Còn nếu lai gà để dùng riêng thì dáng trung bình là tốt nhất. Tom Wilson từng sử dụng 6 con Butcher dáng thấp ở giải International Derby 1992 tại trường đấu Araneta Coliseum. Đá với những con gà hàng đỉnh, 5 trong số 6 con gà cùng bầy của ông thắng trận trong khi con còn lại hòa. 3 trong số 5 con thắng trận không bị một vết xước nào. Sau khi phát biểu về gà Butcher của mình lùn như thế nào, Tom chỉ mỉm cười. Ông nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải tính tới độ dài đùi 15 cm hay nhiều hơn chứ không phải là cẳng chân. Thậm chí nếu cẳng chỉ dài có 5 cm, chân gà Butcher của ông vẫn dài đến 20 cm, đủ để diệt gà đối thủ. Những sư kê ở La Carlota vẫn sở hữu những con gà Lemon thắng trận cho đến tận ngày nay. Và đúng là dáng của chúng chỉ từ trung bình cho đến thấp.

Khẩu vị: Một nhà lai tạo nổi tiếng, bác sĩ Teddy Tanchanco, thích đến trại thật sớm để lựa gà. Lý do? Ông muốn thấy con nào trong bầy chiến kê ăn uống ngấu nghiến vào bữa sáng. Đấy cũng là nhận định chung, trong số chiến kê, những con ăn uống tốt thì đá cũng tốt, còn những con ăn uống kén chọn thì tốt nhất nên “cho vô nồi”. Do đó, hãy chọn những con “gõ đáy nồi” – nghĩa là mỏ của chúng chạm vào khay mỗi lần mổ thức ăn.

Lối đá: Hầu hết các sư kê đều yêu cầu xổ để đánh giá tiềm năng của chiến kê. Dưới đây là những điều cần lưu ý trong những trận đấu như vậy:

1. “Angat sarado” – đến nay, đây là đặc điểm được săn lùng nhiều nhất. Khi cả hai chiến kê giao nhau trên không, con hơi cao hơn chiếm lợi thế vị trí. Từ vị trí này nó ra đòn dễ hơn. Một số chiến kê sở hữu khả năng siêu việt này để ghim đối thủ trên không vào khoảnh khắc sinh tử. “Sarado” theo thổ ngữ Tagalog nghĩa là “luôn luôn”. Vì vậy “angat sarado” nghĩa là “luôn ở bên trên”, luôn chiếm thế thượng phong.

2. Đầu ra sau, chân ra trước - Ngược với những chiến kê luôn cố nắm lông trước, những con đá mà không cần nắm lông với đầu ngả ra sau, dễ thắng hơn. Trên thực tế, những con chăm chăm đá lông (bill-hold) đều bị loại. Khi đá thực sự ngoài trường, chúng lao đầu về phía đối thủ và đấy là điều không được phép trong các trận đấu ngày nay khi mà việc di chuyển sai sẽ dẫn đến thất bại. Cũng để ý chân cẳng của chúng. Hãy chọn những con ra chân sâu chạm vào người đối thủ.

3. Đá bồi 1-2 phát - Đặc điểm này phần nào bổ sung cho “angat sarado”. Sau khi nạp cú đầu, ngay khi vừa chạm đất, chiến kê liền nạp bồi 1-2 cú nữa. Đấy là những đòn sát thương mà đối phương hầu như không cách nào tránh khỏi.

Giai đoạn tiền biệt dưỡng
Như tên gọi, đây là giai đoạn trước khi chiến kê được biệt dưỡng để thi đấu. Mục đích là để chuẩn bị một cách thích hợp cho quá trình biệt dưỡng. Giai đoạn diễn ra từ vài ngày cho đến một tuần.

Tẩy giun sán
Hầu hết các loại giun đều dễ tẩy ngoại trừ sán (tapeworm). Do vậy khi tẩy, không cho gà ăn bữa chiều trước khi cho uống thuốc vào buổi tối (chẳng hạn Worm Out-Bulex). Vào ngày hôm sau, chỉ cho gà ăn một nửa khẩu phần thông thường. Một số người cho thức ăn loãng cũng thu được kết quả tốt. Ăn kiêng là phương sách để thuốc tiếp cận tốt hơn với đầu sán. Nếu thức ăn còn trong ruột thì chỉ có phần thân bị ảnh hưởng còn đầu sán vẫn không sao, rồi nó mọc đốt trở lại. Bởi vì thuốc tẩy chỉ diệt con giun, hãy tẩy lại sau từ 8-10 ngày để diệt nốt tất cả giun nở ra từ trứng còn sót lại lần trước. Lần tẩy sau rất quan trọng vì nó giúp gà sạch giun trong 30 ngày sau đó. Việc tái nhiễm thường diễn ra trong vòng một tháng, vì vậy điều quan trọng là phải duy trì một chương trình tẩy giun hàng tháng cho cả trại.

Một loại ký sinh nữa có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho gà là giun chỉ (eyeworm). Giun chỉ hiện diện ở mắt có thể ảnh hưởng đến thị giác của chiến kê khi thi đấu và khiến nó bị thua.

Kiểm tra xem mắt gà có bị nhiễm giun chỉ hay không. Nếu có, hãy nhỏ mắt bằng thuốc diệt giun chỉ (chẳng hạn như Oxy-Rid).



Diệt rận
Ngoài giun sán, những loại ký sinh độc hại khác ở chiến kê là rận và ve. Rận (red mite) là mối quan tâm chính. May thay, các loại dầu tắm gà (chẳng hạn như Zero Mite) có thể xử lý bệnh này. Những ai còn sử dụng các hiệu Malathion hay Sevin hay những hóa chất khác cần phải dùng đúng liều, nhớ mang găng tay bảo vệ bởi hóa chất có hại cho da.

Kháng sinh phòng ngừa
Người ta thường nói “nếu mọi thứ đều ổn, tại sao phải sửa?”, nói cách khác, nếu chiến kê mạnh khỏe, tại sao phải dùng thuốc? Tuy nhiên, nên sử dụng kháng sinh phòng ngừa với mục đích tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà chiến kê nhiễm phải ngay khi bắt đầu quá trình biệt dưỡng. Sử dụng kháng sinh phổ rộng (chẳng hạn như Doxyvet) trong 3 ngày là đủ.

Tỉa lông
Để thoáng khí, vùng lông xung quanh hậu môn nên được tỉa bớt. Điều này nhằm giúp sư kê đánh giá gà mập hay ốm chính xác hơn bằng cách ấn vào vùng này. Với chiến kê, tất cả những thứ râu ria như mồng, tích và tai đều phải tỉa gọn. Về mặt lý thuyết, một khi những phần này này được cắt bỏ, khả năng bị đối phương nắm đá là tối thiểu. Tỉa cựa, để dài cỡ một phân là đủ (dẫu một số sư kê muốn để dài và nhọn tự nhiên nhằm có thêm lợi thế). Với chiến kê, hiệp hội các nhà lai tạo hiện cho phép các thí sinh cắt chóp sắc để bảo vệ nài gà.

Làm quen với quy trình biệt dưỡng
Dưỡng tâm đóng một vai trò quan trọng trong phương pháp biệt dưỡng này. Nó khởi đầu thậm chí từ giai đoạn tiền biệt dưỡng. Trong những ngày tiếp theo, các thí sinh phải trải qua tất cả các bước huấn luyện trong khu vực biệt dưỡng và tất cả những công đoạn mà một chiến kê phải trải qua trong giai đoạn này. Bởi vì gà là sinh vật sống theo bản năng, ban đầu chúng sẽ hơi căng thẳng khi được đặt vào môi trường mới - chẳng hạn như lồng tập. Tuy nhiên, một khi trở nên quen thuộc với khung cảnh và công tác huấn luyện, chúng sẽ thuần thục hơn và làm quen nhanh chóng.

Dưỡng thể
Sau giai đoạn tiền biệt dưỡng đến giai đoạn biệt dưỡng. Nó thường kéo dài 3-4 tuần. Phương pháp ở đây cũng theo chế độ từng-bước-một như những phương pháp khác. Nó thường tập trung vào khẩu phần, dưỡng tâm và những ngày cuối trước khi xuất trường. Điều quan trọng là phải nắm vững các nguyên tắc của phương pháp này.



Hướng dẫn cho ăn

Cho chiến kê ăn với khẩu phần 16%-18% protein thô (crude protein) sẽ giúp cơ thể chúng cân đối nhất. Vấn đề đối với hầu hết các sư kê ở chỗ, lượng protein thô trong khẩu phần thức ăn tổng hợp thường ở trên mức 16%. Khi điều này xảy ra, gà tích mỡ trong ruột hay còn gọi là “sapola”. Một dấu hiệu chứng tỏ gà bị “sapola” là xổ yếu, gà không thể nhảy cao và hơi chậm. Rà soát vùng hậu môn sẽ thấy rất khó bấu, bởi vì nó dày như một tấm cao su nằm dưới da. Nói cách khác, nếu cho ăn với tỷ lệ protein cao, chẳng hạn lên đến 35%, ngoài việc tốn kém tiền thức ăn, gà sẽ trở nên nặng nề, mau mệt và lờ đờ. Theo kinh nghiệm, khẩu phần đạm từ 16% đến 18% sẽ giúp cho chiến kê có tỷ lệ cơ thể-cân nặng lý tưởng nhất.

Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng gia cầm cảnh báo về quan điểm cho ăn bị đơn giản hóa này. Họ nhấn mạnh rằng điều quan trọng hơn cả là cân bằng lượng amino acid trong khẩu phần ăn. Hướng dẫn cho ăn dưới đây thỏa mãn yêu cầu này, bởi vì các nhà dinh dưỡng học tin tưởng rằng nó không mâu thuẫn với những phương pháp dinh dưỡng gia cầm.

Lượng thức ăn tổng hợp cơ bản theo phương pháp biệt dưỡng tự nhiên ở đây thích hợp với 18-24 chiến kê.

Bắp – 1 phần
Hạt xay hiệu Royal Concentrate – 2 phần
Yến mạch hiệu Jockey Oat – 4 phần
Thức ăn viên hiệu Power Pellet – 4 phần
Thức ăn viên hiệu Calf Manna – ½ phần

Thực phẩm bổ sung

Buổi sáng:

Đậu hà lan & cà rốt – 2 muỗng canh
Nước cam tươi – 4 muỗng canh
Sữa chua – 4 muỗng canh
Rau xanh – 2 đến 3 lá xà lách (hoặc cải thảo)
Trứng – 2 trái trứng luộc

Buổi chiều:

Giống như buổi sáng, kèm thêm:

Dầu ăn – 1 muỗng canh dầu đậu nành (hay dầu bắp, mù tạt…)
Cá mòi ngâm dầu đậu nành – 1 hay 2 miếng
Nước mận – 4 muỗng canh
Cà chua luộc – 1 miếng lớn

Phương pháp cho ăn

Ngâm. Cả bắp lẫn hạt xay Royal ngâm qua một, hai đêm để những độc tố trong hạt như phytic acid tiết ra hết. Khác với thông lệ, việc tách vỏ cứng ra khỏi hạt là không cần thiết. Bên dưới lớp vỏ có nhiều vitamin, khoáng chất, xơ và những chất bổ dưỡng khác.

Lên men/mọc mầm. Yến mạch Jockey cũng có thể ngâm trong vài ngày hay để lên men. Việc lên men sẽ làm nảy sinh những enzyme có ích cho chiến kê. Cũng có thể ngâm qua đêm và chuyển vào hũ đựng có lỗ ở đáy. Để trong hũ thêm một ngày, yến mạch sẽ bắt đầu nảy mầm – do vậy, mỗi hạt mầm sẽ có nhiều tỷ lệ vitamin và khoáng chất hơn so với hạt khô.

Nấu. Chất avidin ở lòng trắng trứng bao xung quanh biotin và vô hiệu hóa nó. Nấu chín sẽ giải quyết được vấn đề này. Tương tự như vậy, cà rốt, đậu hà lan và cà chua phải được nấu chín để dưỡng chất dễ tiêu hóa và hấp thu hơn. Nấu chín giải phóng dưỡng chất bên trong các thành tế bào vốn rất khó phá vỡ.

Dầu ăn. Dầu ăn được cung cấp cho chiến kê bởi nó giàu acid béo không no và acid béo linoleic. Cá mòi cũng có nhiều protein và acid béo omega 3, 6 và 9, vốn rất tốt cho sự phát triển của não. Tuy nhiên, dầu ăn nên được cung cấp một cách vừa phải bởi chúng có xu hướng tráng ruột và tác dụng nhuận tràng.

Sữa chua. Trên thực tế, sữa không có ích gì với chiến kê. Vấn đề chủ yếu ở chỗ, lactose vốn chiếm phần lớn trong sữa, chỉ có thể được tiêu hóa bởi những sinh vật có enzyme lactase. Không may, gà không có loại enzyme này. Thật ngạc nhiên, không biết được điều đó, các sư kê lại khẳng định về hiệu quả của sữa không béo, sữa bột và sữa tươi. Ngoài ra, gà có thể thoải mái lấy những dưỡng chất như vậy từ các loại thực phẩm khác rẻ tiền hơn sữa. Hay chúng có thể được cho ăn sữa chua.

Sữa chua về cơ bản là sữa lên men. Lactose được phân hủy thành dạng đơn giản hơn và do đó, gà có thể tiêu hóa được. Sau khi nhỏ một hay hai giọt dấm ăn vào một lít sữa bò tươi, để qua đêm ở nhiệt độ phòng. Trộn thêm một hũ yogurt và một lọ Yakult hay Chamyto. Quậy mạnh và lắc cho đến khi dung dịch đặc sánh như kem. Dùng trong một tuần và làm lọ mới khi dùng hết. Loại sữa chua chế biến tại gia này chứa nhiều vi khuẩn tiêu hóa và có ích cho chiến kê.

Luyện tập

Chế độ luyện tập giúp chiến kê gia tăng độ bền và đá đúng cách thức mong muốn khi xuất trường. Tương tự như luyện điền kinh, nguyên tắc luyện đối kháng tăng tiến được áp dụng cho chiến kê. Khởi đầu, chỉ thực hiện bài tập trung bình. Ở những ngày tiếp theo, khối lượng phải tăng dần, đạt đến đỉnh điểm của huấn luyện thể chất ở một tuần trước khi đá. Ngày tiếp theo, chia khối lượng luyện tập ra làm hai và chỉ thực hiện một nửa. Ngày kế tiếp, lại chia khối lượng luyện tập ra làm hai và thực hiện một nửa. Vào ngày thứ ba, lại giới hạn công việc chỉ còn một nửa và cứ như vậy. Hai ngày trước trận đấu, ngưng tập luyện. Một ngày trước trận đấu, chiến kê được cho nghỉ trong lồng dưỡng che kín.

Xổ. Xổ là một dạng luyện tập. Người ta có thể nhận thấy lợi ích của việc xổ khi huấn luyện gà tơ. Trong đợt xổ đầu tiên, chúng chỉ đá những cú sơ đẳng và ra chân bừa bãi. Vào đợt xổ thứ hai, chúng sẽ thể hiện một số tiến bộ. Vào đợt xổ kế tiếp, chúng đã biết cách đá. Bạn có thể áp dụng phương pháp Narraganssett vào việc thả gà trong lúc xổ: hiệp đầu tiên, thả cách nhau 1.2 m. Hiệp thứ hai, thả xa hơn một chút. Hiệp cuối cùng, bạn có thể nhận thấy chiến kê trở nên cảnh giác như thế nào bất kể đối phương được thả từ xa. Ngoại lệ, một số dòng gà vốn có bản tính cực kỳ cảnh giác. Những chiến kê này thích được thả cách xa để tính đường “tránh né” hay tập kích đối phương.

Dẫu không muốn những người làm găng bị thất nghiệp, xổ gà không cần phải bịt cựa và mỏ. Với chỉ ba, bốn cú nạp, gà xổ không cần đeo găng. Khi bị đá trúng, nó sẽ học hỏi từ kinh nghiệm đau đớn này. Trong lần xổ kế tiếp, gà sẽ đá mạnh hơn, bắt đầu đá trước, rồi đẩy chân ra sâu hơn với thân hơi ngả về phía sau, cố vươn ra ngoài tầm đá của đối phương. Quan trọng hơn, bạn có thể kiểm tra xem chiến kê có thực sự chém sâu hay không bằng cách quan sát dấu lông dính trên cựa hay móng. Bạn không phải lo gà bị mù bởi khả năng xảy ra là rất nhỏ.

Bới. Khoảng 4 giờ sáng, đặt mỗi chiến kê vào lồng bới (scratch box) trong khoảng 15 phút. Để chúng đi dạo trong trường đấu hay sân xổ cũng trong 15 phút. Lúc này, gắn găng lên chân trái trong lúc gà đi bộ để cho quen. Sau đó, cho hai con đâu mỏ, nắm đuôi và nhử để chúng nổi xung, và sau cùng thả ra để chúng đá. Để gà bị đối phương đá nhằm giúp nó biết tránh né và đá lại đối phương mỗi khi chúng xáp lại. Sau cữ tập, nhốt gà vào lồng bay (flypen) cho đến giờ ăn. Lập lại quy trình này trước bữa chiều.

Xoay. Phương pháp xoay đơn giản chuyển một chiến kê từ nơi này sang nơi khác. Chẳng hạn, bắt đầu từ teepee, rồi đến lồng bay, rồi đến lồng vuông (tức lồng bới), rồi sang teepee khác, rồi lại sang lồng khác kèm gà mái, vân vân. Điều này cho phép chiến kê có thể tự vận động, thích nghi theo cách thức riêng. Quan trọng là người chăm sóc phải theo dõi từng con một cách sát sao. Khi chiến kê được đưa vào một môi trường mới, theo bản năng nó sẽ trở nên linh hoạt, kên với con bên cạnh, vỗ cánh, bới xung quanh… sau một thời gian nó sẽ trầm lại. Đấy là lúc mà người chăm sóc cần chuyển nó sang chỗ mới để giúp nó linh hoạt trở lại, và cứ như vậy. Nếu người chăm sóc tin rằng phương pháp xoay là tốt cho gà thì phải luôn động não, bởi dưỡng gà không phải chuyện đùa một khi bạn phải luôn để mắt đến chúng cả ngày trong thời gian khoảng ba tuần.

Thể dục. Bật (flip) – để gà lên kệ, đặt một tay trước ngực gà và tay kia bợ phần phao câu, các ngón tay xòe ra. Bật ngực lên 5 lần liên tục. Rồi đổi bên, bật phần phao câu. Đảm bảo rằng mỗi lần bật, gà đều vỗ cánh. Bật mỗi con một lượt/ngày (5 lần) và tăng dần đến 5 lượt/ngày (35 – 40 bật mỗi ngày tùy dòng gà). Đổi hướng bật nhưng đặt trọng tâm vào bật ngực. Hatch và những dòng gà nặng ký phù hợp với lối thể dục (workout) này trong khi Roundhead và những dòng nhẹ ký khác sẽ đá tốt hơn nếu thể dục ít hơn.

Bay – Bay khác với bật ở chỗ bạn giữ ngực gà bằng hai tay, bên dưới cánh và ngón cái đặt trên lưng, với đuôi hướng vào sư kê. Cách kệ khoảng 60 cm, buông gà trong không khí với một cú bật nhẹ để nó vỗ cánh. Ngay khi buông, theo bản năng nó sẽ bay lên kệ.

Kết hợp. Như tên gọi, đây là sự kết hợp giữa thể dục đều đặn với xoay. Vào sáng sớm, bạn có thể thực hiện các bước bật và bay và trong cả ngày, chuyển chiến kê từ lồng bay sang teepee… Luôn nhớ rằng lượng vận động nên tăng dần và giảm đột ngột khi cận ngày thi đấu.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Một-số-thuật-ngữ

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Còn tiếp (tài liệu dài đến 25 trang)
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày Hôm qua lúc 08:53 PM

Gà Mỹ: cách chọn gà giống


http://gtte.wordpress.com/2009/04/19...g-a-brood-cock


Gà trống


Thành tích


Điều kiện tiên quyết là thành tích của dòng gà và cá thể.


Dòng gà phải thắng tối thiểu 85% trận đấu và phải thắng liên tục trong nhiều năm trời nếu không nói là cả thập kỷ. Nghiên cứu về dòng gà và lối đá của chúng. Dòng gà phải nổi trội đặc biệt là khi nhà lai tạo tham gia vào các giải đấu lớn và đoạt chức vô địch bằng các trận thắng chớp nhoáng.


Cá thể phải thắng tối thiểu 2 trận dưới 60 giây mà không bị dù chỉ một vết xước.





Hình thái


Chọn gà dáng cao, thân hình vững chắc và nhẹ.


Kích thước cán (metatarsus) lý tưởng là 8.25 cm tính từ giữa gối cho đến gốc ngón thới (prop toe).


Kích thước chân (tibia) lý tưởng phải gần gấp đôi cán.


Xương hông (femur) cũng phải dài.


Vòng ngực tối thiểu là 50.8 cm. Ngực quá to là không tốt vì khiến thân nặng nề. Tối đa 61 cm.


Trọng lượng tối đa là 2.376 kg.


Gà đá cựa đặc biệt là cựa sắt thường có trọng lượng từ 1.8 đến 2.5 kg.


Tuổi


Đặc điểm hình thái ở trên dành cho gà từ 1 đến 2 tuổi. Gà lớn tuổi có thể nặng hơn.


Khi mua


Thậm chí hình ảnh hay video đôi khi không thể hiện chính xác điểm hình thái thực sự. Có lẽ hình ảnh kèm theo cây thước sẽ chính xác hơn.


Để tránh mọi hiểu lầm giữa bạn và nhà lai tạo, hãy gửi họ tất cả những đặc điểm hình thể mà bạn yêu cầu - chiều dài cán (tối thiểu), chiều dài xương hông (tối thiểu), chiều dài cẳng chân (tối thiểu), vòng ngực (tối thiểu), trọng lượng và tuổi (tối đa). 


Các thông số lý tưởng:


*cán=8.25 cm
*chân=(gấp đôi cán là tối thiểu)
*xương hông=
*ngực=50.8 cm
*trọng lượng=dưới 2.376 kg
*tuổi=dưới 24 tháng



Con gà này có cán dài 8.25 cm (từ giữa gối đến đầu ngón thới). Bạn có thể dùng ngón tay để đo vì không phải lúc nào cũng mang theo thước.


Gà mái


Lựa chọn tương tự như gà trống về dòng giống và các đặc điểm hình thái.


Về căn bản, tổ tiên, anh em và họ hàng của nó phải là gà thắng trận.


Một số gà mái đá nhau khi còn non. Chúng ta có thể quan sát để biết về độ lỳ lợm, lối đá, thể lực và tốc độ của chúng.


Cán gà mái phải dài tối thiểu 7.6 cm từ giữa gối cho đến đầu ngón thới. Hãy kiên nhẫn và sớm muộn gì bạn sẽ đạt tiêu chuẩn cán dài 7.6 cm. Ở một số dòng, cán chỉ có thể đạt tối đa 7 cm.


Hãy đảm bảo chân gà mái dài gần gấp đôi cán. Bằng không, nó sẽ cúm rúm như con cò và có thể sanh ra những con gà trống quá thấp, không thể đá chính xác. Và lực đá sẽ không đủ mạnh.


Thân phải mảnh mai, nhẹ ký và không được mập.


Gà đá cựa đặc biệt là cựa sắt thường có trọng lượng từ 1.8 đến 2.5 kg.
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 15-08-2011 lúc 06:06 PM

Cách lai tạo chiến kê


M. L. Fernando - http://www.ultimatefowl.com

Người ta tự hỏi làm thế nào các sư kê tạo ra những con gà đá xuất sắc mà không cần bất kỳ kiến thức lai tạo cơ bản nào. Nhiều người lai tạo thành công bằng những phương pháp sách vở. Những cựu sư kê thành công nhờ năng khiếu hay “cảm giác” về gà đá, trong khi thế hệ sau này đạt được mục đích lai tạo nhờ kiến thức. Những người mà tôi thấy thành đạt trong một thời gian ngắn, đều có “cảm giác” về gà đá và đọc rất nhiều sách vở, tạp chí về lãnh vực này. Cũng với quan điểm như vậy mà tôi quyết định đề cập đến chủ đề này.

Có rất nhiều lý thuyết về lai tạo trong sách vở, nhưng có hai phương pháp nổi tiếng nhất là lai cận huyết (inbreeding) và lai xa (cross-breeding). Trước tiên chúng ta hãy nói về lai cận huyết. Lai cận huyết là lai giữa các thành viên có quan hệ huyết thống gần gũi. Nếu bạn muốn biết lai cận huyết như thế nào, hãy nhìn vào tỷ lệ cận huyết ở dưới.

1. Lai giữa anh em ruột cùng bầy – 25% (cận huyết sâu).
2. Lai giữa anh em cùng cha-khác mẹ hoặc cùng mẹ-khác cha - 12.5% (cận huyết vừa).
3. Lai giữa bác trai-cháu gái hoặc bác gái-cháu trai – 12.5% (cận huyết vừa).
4. Lai giữa ông-cháu hoặc bà-cháu – 12.5% (cận huyết vừa).
5. Lai giữa anh em họ – 6.3% (cận huyết nhẹ).

Hãy chọn phần trăm cận huyết mà bạn muốn áp dụng cho gà của mình. Nên nhớ mục đích của lai cận huyết là để ổn định gien đồng hợp. Bạn càng lai cận huyết sâu thì gien đồng hợp càng ổn định. Điều này sẽ càng khuyếch đại khi lai cận huyết gà với những kiểu hình tương tự gắn liền với một số kiểu gien.

Khi bạn lai cận huyết gà, hãy lưu ý vấn đề lại tổ (atavism). Lại tổ là sự tái hiện ở con cháu một đặc điểm của tổ tiên xa. Nó có thể phát sinh tật mỏ, con ngươi bất thường, tật ngực, vẹo ngón và lưng… Lại tổ cũng ảnh hưởng đến kiểu hình - đặc biệt là màu lông. Lại tổ là đồng hợp trội.

Một người bạn của tôi có lần lai tạo một cặp Ray Hoskins Grey. Kết quả của cặp gà Grey này – hai trong số bầy con có màu trắng. Cặp gà nhạn lại tổ này sinh ra những con gà trống ưu tú - tất cả đều màu trắng. Ông cũng lai gà lại tổ với gà nhạn dòng khác và vẫn cho ra gà lai thắng độ. Lai gà nhạn lại tổ với gà lai vẫn tạo ra chiến kê chất lượng. Khi màu lại tổ xuất hiện, hãy kiểm tra xem kiểu hình có gắn liền với kiểu gien, tức kiểu đá hay không. Khi lai tạo, nó sẽ đem lại kết quả tích cực. Di truyền là một vấn đề nghiêm túc và không phải lúc nào cũng diễn ra theo dự tính của chúng ta. Hầu hết các nhà lai tạo đều duy trì những dòng gà cận huyết sâu làm giống. Họ không đem gà giống đi đá; mà chỉ đá gà pha.

Hugh Norman, “nhà lai tạo bậc thầy”, người tạo ra dòng chiến kê Rebel trứ danh. Ông là một trong những nhà lai tạo duy trì những dòng cận huyết và pha chúng để lấy ưu thế lai (hybrid vigor). Với ông, gà giống và gà đá là khác nhau. Ông không đá gà giống cũng như không lai gà pha. Theo phương pháp này, gà giống của bạn càng cận huyết sâu thì lợi thế lai càng nhiều khi chúng được pha.

Theo phương pháp của Norman, chúng ta lai tuyển chọn (line-breeding) trước khi pha. Lai tuyển chọn là lai cận huyết cá thể, ở mỗi thế hệ chúng ta đều “đồng hợp” hóa (double up) gien bầy đàn. Bằng cách lai tuyển chọn, chúng ta cố gắng tạo ra những cá thể gần với tổ tiên về mặt di truyền. Mỗi thế hệ đều được đánh giá một cách cẩn trọng. Thế hệ sau cùng được giữ lại để làm giống hay đem pha.

Hình minh họa phương pháp lai tuyển chọn:


Nếu bạn là nhà lai tạo nhỏ (backyard breeder), bạn có thể không đủ không gian để nuôi gà trong quá trình lai tuyển chọn. Tôi nghĩ bạn nên lai tuyển chọn với một cá thể là đủ. Hãy cố tìm ra cặp gà tiềm năng nhất, và lai ngược về cặp đó. Rồi bạn có thể khép kín (close) dòng lai với những con gà sinh ra sau này. Biến dị (heterosis) hay ưu thế lai (hybrid vigor) không ổn định bằng mỗi dòng thuần, nhưng thích hợp để tạo ra chiến kê chất lượng. Dĩ nhiên, điều này phụ thuộc vào chất lượng cặp gà bổn cùng với việc đánh giá và tuyển chọn của bạn

Còn bây giờ, hãy nói về lai xa (cross-breeding). Lai xa là lai giữa gà không có quan hệ huyết thống gần gũi. Lai xa thường được áp dụng để kết hợp những dòng gà giống chất lượng. Có ba phương pháp lai xa để tạo chiến kê. Chúng được mô tả như sau:

1. LAI TRỰC TIẾP (STRAIGHT-CROSS): hai dòng gà thuần được pha với nhau. Một ví dụ điển hình là bầy chiến kê nhanh-bền được pha giữa Ruble Hatch và Black Traveler. Ở đây, gà trống cũng giống như gà mái.

2. LAI BA DÒNG (THREE WAY-CROSS): nếu bạn có dòng Kelso chém tốt hơn trong các trận đôi công (open sparring) và muốn tăng tực đá (wallop), hãy lấy trống Hatch-Claret pha với mái Kelso. Bầy lai này sẽ có những đặc điểm mong muốn của Kelso, khả năng chém tốt như Claret và đá dai sức như Hatch.

3. LAI BỐN DÒNG (FOUR WAY-CROSS): pha hai bầy lai trực tiếp với nhau, chẳng hạn pha giữa Hatch-Claret với Kelso-Roundhead.

Khi lai xa, luôn nhớ câu ngạn ngữ sau: “Lai xa hay pha huyết hầu như luôn chuyển giao những tính trạng xấu. Những tính trạng tốt thường là kết quả của lai xa nhưng không thể di truyền”. Câu này được trích từ cuốn sách “Modern Breeding of Game Fowl” (Lai tạo chiến kê theo cách hiện đại) của Frank “Narragansett” Shy.

Một phương pháp lai tạo đáng chú ý khác trong sách này là “Phương pháp Narragansett” được phổ biến bởi Frank Shy, một “bậc thầy lai tạo” nổi tiếng nữa với dòng gà đá có tên Narragansett. Phương pháp này chủ trương chuyển giao “máu” của một cá thể trội cho bầy đàn ở “quy mô nhỏ” bằng cách bổ sung định kỳ “máu” đó trong hàng loạt bầy lai thay vì lai cận huyết sâu.

Để tôi giải thích nhé. Giả sử bạn có một con gà trống bổn ưu tú. Hãy lai nó với hàng loạt gà mái và tìm xem bầy nào cho kết quả tốt nhất. Giả sử bạn chọn được hai gà mái tạo ra chiến kê cùng lối đá và đều rất hay. Bầy con của hai con gà mái khác dòng này nên được lai với nhau. Đây là trường hợp lai giữa anh chị em cùng cha khác mẹ với mức độ cận huyết 12.5%. Nếu bạn muốn “ghép” thêm máu mới, hãy đảm bảo chúng giống như trio gốc về hình dạng cũng như lối đá.

Hình minh họa phương pháp “Narragansett” như sau:


Đường gạch là gà trống (stag), đường liền là gà mái (pullet)

Từ hình minh họa, chúng ta lai TRỐNG (A) với MÁI (B) và MÁI (C). Kết quả lai giữa TRỐNG (A) với MÁI (B) là bầy (1) với 1/2 máu TRỐNG (A). Kết quả lai giữa TRỐNG (A) với MÁI (C) là bầy (2) cũng với 1/2 máu TRỐNG (A). Rồi lai bầy (1) với bầy (2) để tạo ra bầy (3) và (4). Bầy (3) và (4) là kết quả lai giữa anh chị em cùng cha khác mẹ vốn vẫn mang máu của con trống TRỐNG (A) gốc.

Như vậy là tối đa rồi. Chúng ta không thể lai tiếp bầy (3) và bầy (4) với trio gốc vì quá cận huyết. Chúng ta phải tuyển bên ngoài một con trống khác tương tự như TRỐNG (A) về hình dạng cũng như lối đá, tức TRỐNG (D). Chọn những con gà mái tốt nhất từ các bầy (3) và (4) để lai với nó.

Kết quả sẽ cho ra các bầy (5) và (6) với 1/4 máu của con TRỐNG (A) gốc.

Với yêu cầu thiết lập tính trạng mong muốn của TRỐNG (A), chúng ta sẽ chọn những con mái bầy (5) và (6) để lai với nó. Kết quả sẽ thu được các bầy (7), (8), (9) và (10) với 5/8 máu TRỐNG (A) gốc. Chúng ta vẫn có thể lai gà 5/8 máu TRỐNG (A) gốc với MÁI (B) và MÁI (C), nhưng điều đó không thuộc phạm vi của bài viết này. Các bạn hãy tự tìm hiểu nhé. Ở đây, chúng ta chỉ tập trung vào ý tưởng rằng, để gia tăng các đặc điểm mong muốn ở TRỐNG (A), chúng ta bổ sung máu của nó vào bầy lai một cách định kỳ, mỗi lần một ít.

Một phương pháp đáng chú ý nữa là lai thể (out-breeding). Lai thể là lai cùng dòng nhưng xuất phát từ những nhà lai tạo khác nhau với điều kiện là chúng phải được giữ thuần. Nếu bạn có dòng Kelso và bạn không biết cách giữ dòng, bạn có thể mua một con Kelso trống từ nhà lai tao khác và đem lai với mái Kelso nhà. Bầy con vẫn là Kelso thuần nhưng bạn lại không lai cận huyết quá sâu.

Một số nhà lai tạo nhỏ pha gà Mỹ với gà phương Đông. Nếu bạn thuộc nhóm này, tốt nhất bạn nên áp dụng phương pháp “bậc” phương Đông IVY (Ivy Oriental grade). Ivy chuộng gà 1/4 “bậc” phương Đông trong các bầy “lai trực tiếp” hay “lai ba dòng”. Theo đó, bạn chỉ cần một con gà trống phương Đông để tạo ra gà mái 1/2 bậc. Nên nhớ, “bậc” phương Đông là phương pháp thử và loại (trial & error method).

Để tôi giải thích cách thực hiện. Theo phép “lai trực tiếp”, trước tiên bạn lai gà phương Đông, chẳng hạn với dòng Davis Mims. Bầy này sẽ có 1/2 “bậc” phương Đông. Chúng ta chọn con gà mái 1/2 “bậc” phương Đông tốt nhất và lai ngược về trống Davis Mims. Phép “lai trực tiếp” này sẽ tạo ra bầy 1/4 “bậc” phương Đông.

Nếu bạn muốn thực hiện “lai ba dòng”, bạn chọn gà mái 1/2 bậc (bầy trống phương Đông lai với mái Davis Mims) lai với bầy Davis Mims-Hatch Gull. Bầy con sẽ có 1/4 Hatch Gull, 1/2 Davis Mims và 1/4 “bậc” phương Đông. Tác giả cũng chuộng gà 1/8 “bậc” phương Đông.

Chìa khóa của thành công trong việc tạo “bậc” gà phương Đông là tuyển chọn và loại bỏ không thương tiếc. Chọn những con gà trống phương Đông nạp dữ, chém tốt và luôn bật cao hơn đối thủ mỗi lần nạp. Những con đá rát trong trường đấu thường thiếu lực vì vậy hãy bổ sung chút % máu dai sức (HATCH). Những con gà phương Đông mà bạn đổ chỉ đá dai sức khi đạt 2 tuổi. Tác giả từng chứng kiến rất nhiều gà phương Đông bỏ chạy khi đá cựa sắt. Chúng không đá đến hết trận. Tuy nhiên, có một số con đá lâu đến 10 phút và chịu được vết chém sâu khi đạt 2 tuổi hay hơn. Những con gà phương Đông này có đáng để lai tạo không? Chúng không cần phải chăm sóc nhiều trước khi đá và kháng bệnh rất tốt.

Bài viết này chủ yếu dành cho người mới chơi và các nhà lai tạo nhỏ. Tôi hy vọng có thể giúp các bạn được phần nào. Chúc các bạn mạnh khỏe.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Các-phương-pháp-lai-tạo-gà
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 02-08-2011 lúc 07:26 PM

Cách giữ dòng gà đá


www.ultimatefowl.com

Dưới đây là một số vấn đề liên quan đến việc giữ dòng gà đá:

Ghép từng cá thể (singlemate) - Bạn phải biết chính xác dòng dõi của cả gà bố lẫn gà mẹ. Hầu hết các dòng gà nổi tiếng đều di truyền nét đặc trưng cho một số cá thể ưu tú và công việc của bạn là không ngừng tìm kiếm để phát hiện ra chúng trong các bầy gà. Cách duy nhất để phát hiện điều này là ghép từng cá thể.

Ghi chép cẩn thận - Về nguồn gốc của từng bầy gà cũng như lối đá của chúng. Đây là công cụ để đánh giá chất lượng của từng bầy và giúp quyết định có duy trì bầy nữa hay không. Nếu không ghi chép đầy đủ, bạn không thể đưa ra quyết định đúng đắn. Lưu ý: Nếu bạn theo dõi gà bằng chương trình máy tính, đảm bảo bạn sao lưu (backup) ra dĩa sau mỗi lần cập nhật, để nếu máy tính có bị hư (sớm muộn rồi cũng xảy ra) thì dữ liệu sẽ không bị mất.

Tuyển chọn cực kỳ gắt gao – Hãy thật kén chọn, cả trống lẫn mái. Chúng phải hoàn hảo xét trên mọi khía cạnh về sức khỏe. Hãy thật cẩn trọng khi xác định từng cá thể đem lai. Nghiên cứu thật cẩn thận để đảm bảo chúng sẽ góp phần vào mục tiêu lai tạo của bạn. Hãy làm theo trực giác và dữ kiện thay vì tin vào tên gọi, màu lông hay màu chân... bởi mọi thứ đều ảnh hưởng đến bầy con sau này.

Chỉ nên giữ một hay hai dòng - Trừ phi bạn có rất nhiều tiền, thời gian và không gian, bạn cần tập trung mọi nỗ lực vào một hay hai dòng gà. Đó là lý do bạn phải chọn dòng phù hợp nhất và bắt đầu từ đó. Việc nắm giữ nhiều dòng gà đá khác nhau rất thú vị và tất cả chúng ta đều như vậy vào một giai đoạn nào đó trong đời. Nhưng nếu bạn nghiêm túc với chương trình lai tạo của mình, bạn không thể làm theo lối này. Mỗi lần bạn đem gà mới về, bạn sẽ mất thêm thời gian và không gian cho chúng.

Kiểm tra từng bầy - Bạn nên dùng gà mái khác hay lồng ấp để ấp trứng giống nhằm gia tăng tỷ lệ nở. Càng thu được nhiều gà trống thì bạn càng có nhiều cơ hội đánh giá chất lượng bầy gà. Một lần nữa, ghi chép là điều bắt buộc. Những cá thể được tuyển chọn làm giống phải vượt qua quá trình tuyển chọn gắt gao và đạt yêu cầu. Hãy làm việc dựa trên kết quả đạt được. Trung bình bạn mất khoảng hai năm để khẳng định chất lượng của cặp gà, trừ phi chúng là dòng trưởng thành sớm.

Đừng ghép mới hàng năm - Nếu bạn phát hiện ra cặp gà xịn nhất, hãy giữ chúng càng lâu càng tốt trước khi tách và ghép với những cá thể khác. Một cặp gà tốt thường sinh sản trong 5 năm hay hơn tùy thuộc vào tuổi tác. Nên nhớ với mỗi cặp mới, bạn đều phải tuyển chọn gắt gao và bổ sung chuồng trại để chăm sóc bầy con. Vì vậy, hãy hoạch định số cặp một cách cẩn thận dựa trên cơ sở hạ tầng mà bạn có và mục tiêu mà bạn muốn đạt được.

Đừng hạn chế thức ăn và công chăm sóc - Điều này sẽ khiến bạn thất bại ngay trước khi bắt đầu. Thức ăn và chăm sóc tốt sẽ tạo ra gà mạnh khỏe, và sức khỏe là điều cần thiết cho tuổi thọ của dòng gà. Nếu bạn có thể thả rông gà mái sau mỗi mùa sinh sản, bạn có thể khiến chúng cảm thấy và hành động như gà mái tơ trong nhiều năm trời. Có những con gà mái 10 tuổi mà vẫn hăng như gà mái tơ bởi chúng được thả rông sau mỗi mùa sinh sản. Chắc chắn bạn sẽ lạc mất vài con, nhưng bạn còn mất chúng nhanh hơn nếu nuôi nhốt mãi.

Giữ một số dự phòng cần thiết - Với gà đá, nguy cơ dường như luôn rình rập đâu đó. Vì lý do này, một khi bạn đã xác định được cặp gà xịn nhất, tốt nhất nên giữ thêm một vài cặp trống mái cùng dòng nữa mặc dù bạn có thể không dùng đến chúng trong vài năm trời. Bạn có thể thay thế chúng bằng những cá thể non hơn ở bầy mới. Nhiều dòng gà đứt đọan bởi hoạch định kém và không có gà dự phòng (bởi nghĩ rằng sẽ không dùng đến chúng), rồi khi mất một trong hai con mái hoặc trống vì lý do nào đó, họ chẳng thể làm gì được nữa.

Tìm kiếm công thức lai tạo phù hợp với bạn - Hầu hết các bạn đều biết, có các công thức lai cận huyết, lai tuyển chọn, pha dòng (infusing), lai xa, vân vân. Bạn phải tự xác định công thức lai tạo phù hợp với mục đích và khả năng của mình. Một lần nữa, đây là lúc việc ghi chép kỹ lưỡng chứng tỏ giá trị trong việc xác định đâu là cá thể được chọn để tiếp tục duy trì dòng gà.

Đừng thất vọng khi bài viết này chẳng có sơ đồ bảng biểu gì cả. Điều quan trọng là bạn phải chọn được giống tốt ngay lúc ban đầu, giữ chúng mạnh khỏe, ghép cặp, ghi chép cực kỳ cẩn thận và có khả năng phân tích để xác định gà giống cũng như công thức lai tạo.
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 08-08-2011 lúc 05:08 PM

Phương pháp ghép dòng gà đá


Bankert (Gamecock, 1995) - http://ultimatefowl.com



Mục đích của phương pháp lai tạo này là thiết lập một dòng gà mới, mang đặc tính di truyền của hai dòng có sẵn.

Những yếu tố tiên quyết bao gồm (1) hai dòng gà có quan hệ gần và (2) mỗi gà trống đều xuất phát từ những dòng đã xác lập và ổn định. Giải thích thêm chút nữa, hai dòng gà phải tương thích, điều đó có nghĩa lối đá về cơ bản phải tương đồng, chẳng hạn như cách ra đòn. Cả hai dòng Hulsey và Claret đều đá trực diện và chính xác. Các dòng Roundhead, Shuffler… có lối đá né, tạt, đá nhiều hơn mỗi lần nạp nhưng độ chính xác lại không bằng đá trực diện. Nếu kết hợp hai lối đá này thì sẽ không tạo ra bầy con có khả năng duy trì một lối đá ổn định bởi chính những tính trạng mâu thuẫn và bất ổn nội tại. Tự thân chúng có thể là gà đá hay nhưng sẽ không tạo ra bầy con đạt chất lượng lai tạo bởi nguồn gien pha tạp và những thế hệ về sau sẽ cho ra đủ thứ lẫn lộn. Do đó, dòng gà coi như không đạt bởi không thể thiết lập được các tính trạng đặc trưng.

Trong trường hợp ở đây, cả hai gà trống đều xuất phát từ những dòng “thuần”, có nghĩa tính trạng của chúng đã được thiết lập qua nhiều thế hệ lai tạo từ một nguồn gien hạn chế (close genetic pool) và kiên trì tuyển chọn những tính trạng mong muốn.

Dòng Husley có chân vàng, mồng lá, thường màu điều, đôi khi pha trắng ở cánh và đuôi, dáng trung bình-cao. Chúng đá trực diện, chân đá ổn định tầm đầu gối. Chúng không nhanh nhưng mau phục hồi sau mỗi lần nạp và khi vừa chạm đất, chúng đã ở tư thế sẵn sàng và thường nạp luôn. Nhìn chung, chúng thiếu tốc độ, thiếu chân đá cao lúc khởi động, và lỗi tệ nhất là khi trưởng thành, cơ bắp của chúng trở nên cứng khiến chúng xoay trở chậm. Chúng duy trì thể lực tuyệt vời trong suốt trận, đá bền và khó bị hạ sát. Chúng thiếu tinh ranh trong trường đấu, chúng không gài đối phương bằng động tác giả và né bởi chúng sẽ nạp liền ngay khi vừa chạm đất. Điểm thuận lợi là chúng thường hạ những con gà sơ hở và thất thế. Chúng có thể bị những con gà né giỏi gài vì lối đá này. Chúng đá rất lì và nếu bị thương nặng thì vẫn đá dẫu có nằm trường, mù mắt hoặc cả hai. Chúng rất khó bị hạ sát. Chúng rất khoan thai, không bao giờ đá người hoặc nhút nhát.

Vì vậy, những tính trạng dù tốt hay xấu, đã được tích hợp vào dòng gà này và nếu được lai với cá thể khác cùng dòng thì sẽ tạo ra bầy con với những tính trạng ổn định tương tự (và cả những thế hệ về sau nữa). Do đó, chúng được coi là dòng “thuần”.

Dòng Claret chân trắng, mồng lá, màu điều pha trắng ở cánh và đuôi, dáng cao. Chúng chém rất tốt và chính xác với tốc độ cao, cực nhanh. Chúng thiếu thể lực. Chúng đá thẳng và lấy lại thăng bằng rất nhanh sau mỗi lần nạp, nhưng thường không nạp ngay cú nữa mà cố gài đối phương. Chúng không muốn bị đâm và thường khựng lại khi bị phản đòn trúng, nên hay canh thế đá thuận lợi mà không bị phản đòn. Chúng đá rất lì, đá từ mọi góc độ và hăng tiết mỗi khi bị thương. Chúng không cơ bắp và dễ tổn thương, bị đá mạnh vào thân sẽ khiến chúng mất sức. Chúng rất khó bị hạ sát. Thông thường, chúng rất dễ huấn luyện và khoan thai, nhưng đôi khi hơi đá người. Gà tơ đá ồ ạt nhưng nhanh chóng hạ nhiệt dần.

Vì vậy, với hai dòng tương đồng về mặt di truyền này, chúng ta có những tính trạng ổn định (cả ưu lẫn nhược). Dòng gà lý tưởng phải tổng hợp được những tính trạng tốt ở cả hai dòng, và cân đối (hay triệt tiêu) những tính trạng xấu của dòng này với tính trạng tốt của dòng kia, nhờ đó mà hạn chế hay hay loại bỏ toàn bộ tính trạng xấu.

Bây giờ bạn đã rõ vì sao việc ghép những dòng gà mâu thuẫn về mặt di truyền là bất khả - bởi nó không thể chuyển giao những tính trạng ổn định (bạn sẽ không biết nó tạo ra thứ gì) đặc biệt là khi gà bố mẹ có lối đá trái ngược, chẳng hạn như trực diện hay canh thế. Dòng gà được ghép theo cách này có thể tạo ra một vài đấu sĩ xuất sắc vào đời đầu, nhưng nếu tiếp tục dùng bầy con để lai tiếp, dòng gà sẽ kém dần ở những thế hệ về sau cho đến khi thoái hóa về mặt di truyền và trở thành vô dụng. Lỗi chính sẽ là, trong cao trào của trận đấu, gà không biết nên đá, lừa, nắm hay nhảy. Và khi nó đang do dự, gà đối phương sẽ ra đòn trước. Vấn đề ở chỗ, kỹ năng đá là bản năng và nếu nó “rối” về mặt di truyền thì bản năng sẽ bị rối theo. Bạn không thể giành chiến thắng với một đấu sĩ do dự. Khả năng chiến đấu của gà là yếu tố quan trọng nhất, vì vậy lối đá về cơ bản phải tương đồng (dẫu mỗi dòng đều có đôi chút khác biệt).

Vì vậy những tính trạng mong muốn từ cả hai dòng mà chúng ta ghép, phải đơn giản dễ thực hiện; nếu cả hai ổn định về gien, nhờ gốc gác dòng “thuần”, như trường hợp bài này. Những tính trạng này là (ít quan trọng trước - mồng lá, màu điều đôi khi pha trắng ở đuôi và cánh, dáng từ trung bình đến cao), quan trọng nhất - rất lì đòn, đá trực diện, chém chính xác, và phản ứng xuất sắc khi bị thương (bản năng sát thủ). Cả hai đều phản ứng nhanh giữa các lần nạp (lấy thăng bằng) và khó bị tiêu diệt. Các tính trạng của chúng đơn giản được tích hợp trong dòng gà mới vì cả hai dòng gốc đều có.

Thách thức là làm sao hạn chế hay loại bỏ những tính trạng xấu, không mong muốn ở mỗi dòng thông qua việc triệt tiêu chúng bằng những tính trạng tốt của dòng kia.

Để bắt đầu, bạn cần sử dụng những cá thể xuất sắc ở mỗi dòng. Bạn không thể sử dụng gà mái để thiết lập dòng gà (dẫu nó có sinh ra tỷ lệ đấu sĩ thắng trận cao) bởi vì bạn không thể đánh giá từng tính trạng ở nó. Bạn có thể làm điều đó với gà trống. Một lý do nữa là bạn có thể ghép gà trống với nhiều gà mái, do vậy bạn có nhiều gà con hơn để tuyển chọn những cá thể lai tiếp đời sau. Tuy nhiên, nếu bạn có những con gà mái “thuần” và “bảo chứng” thì càng tốt. Nhiệm vụ của bạn sẽ dễ dàng hơn và sự thành công của dòng gà sẽ được đảm bảo.

Bây giờ, gà trống; khi nó đá, bạn có thể biết được những tính trạng tốt có nổi trội, mạnh mẽ và những tính trạng xấu có bị triệt tiêu, hay chỉ ở mức độ thấp đến nỗi chúng dường như không tồn tại hay không. Nói một cách đơn giản, gà trống được tuyển chọn là con chứng tỏ mang gien trội ở tính trạng tốt (kỹ năng chiến đấu toàn tính trạng tốt) và triệt tiêu những gien tính trạng xấu (tính trạng xấu không xuất hiện). Điều này có thể được thực hiện ở bất kỳ dòng nào bởi vì luôn có một cá thể hoàn toàn vượt trội, và không thể hiện các tính trạng xấu thường thấy ở dòng đó. Đấy là lý do tại sao bạn phải đặt nền tảng dòng gà dựa vào gà trống, bởi vì bạn thực sự có thể kiểm chứng được năng lực di truyền của nó. Bạn có thể nhìn thấy những tính trạng trội mà nó sở hữu, và chúng sẽ được di truyền khi lai tạo.

Bất kỳ đặc điểm hay tính trạng nào của dòng gà đều có thể khuyếch đại hay hạn chế bằng cách tuyển chọn các cá thể theo hướng ấy một cách cẩn trọng sau mỗi thế hệ lai tạo. Điều này không có gì mới mẻ.

Giờ bạn phải lựa gà trống từ mỗi dòng. Cách tốt nhất là để chúng đá với nhau. Còn cách nào khác để đánh giá một đấu sĩ? Dĩ nhiên, bạn phải chấp nhận khả năng bị mất con gà tiềm năng, nhưng nếu nó đá thua, đằng nào bạn cũng không muốn sử dụng nó để lai tạo! Hai con gà thuần mà tôi sử dụng ở đây đều chiến thắng nhiều trận (Hulsey 3 lần, Claret 8 lần) nhưng số trận thắng chưa đủ để chứng tỏ hết mọi thứ. Cả hai đều thắng chớp nhoáng những trận đầu, nhưng mỗi con cũng thắng một trận đá dằng dai. Những trận thắng chớp nhoáng chứng tỏ kỹ năng đá và chém, và những trận đá dằng dai (khi bị thương nặng) chứng tỏ độ bền, sự gan lì và bản năng sát thủ (mà cả hai đều thể hiện, bởi chúng thắng bằng một đòn sát thủ, chớ không nhờ trọng tài đếm). Điều này rất quan trọng đối với quan niệm của tôi về tính trạng lý tưởng, và tôi muốn thiết lập chúng ở dòng gà mới.

Điều quan trọng cần nhớ đó là gà trống tơ nhận các tính trạng từ gà mẹ, trong khi gà mái tơ nhận các tính trạng từ gà cha. Vì vậy trong chương trình này, gà mái tơ sẽ được sử dụng để lai tiếp bởi vì chúng mang những tính trạng của một trong hai gà trống bổn, và chúng sẽ được lai với con gà trống kia. Do đó mỗi thế hệ sẽ chứa ngày càng nhiều gien của hai gà trống bổn.

Mỗi lần lai ngược với một trong hai con gà trống bổn, là mỗi lần bạn thành công trong việc thiết lập bộ gien của chúng. Càng lai với với gà mái mang gien trội của con gà trống kia (gà trống tơ mang gien mẹ, gà mái tơ mang gien cha) thì bầy con ngày càng mang nhiều gien của cả hai gà trống.

Bằng việc lai tạo theo cách này bạn sẽ tận dụng được ưu thế lai (ghép hai dòng) và có khả năng hạn chế những tính trạng (chẳng hạn như đá người) bằng cách không sử dụng những cá thể biểu lộ tính trạng đó (gien trội thúc đẩy việc đá người) để lai tiếp thế hệ sau. Nếu bạn lai nhiều bầy, và nếu một bầy sản sinh ra những con trống tơ ưu tú thì những con gà mái từ bầy đó sẽ được dùng để lai tiếp (lai ngược với con trống bổn).

Bây giờ, biểu đồ lai tạo thể hiện rằng gà mái chỉ được lai ngược với trống bổn kể từ thế hệ thứ 2. Đúng, nhưng gà trống tơ giống, cũng như hai con gà trống bổn được sử dụng trong toàn bộ chương trình lai tạo, được tuyển chọn theo cùng cách thức ở mỗi bầy. Và gà mái tơ trong mỗi bầy đều mang gien của gà CHA, mà bộ gien trội, ưu việt đã được kiểm chứng qua khả năng chiến đấu của nó.

Bạn sẽ thấy là tôi thích chọn gà mái chân trắng. Nguyên nhân ở chỗ chúng thể hiện những tính trạng trội của dòng Claret, vốn rất tinh ranh trong trường đấu và chém hơi tốt hơn, vì vậy gà trống con của chúng có xu hướng thể hiện những đặc điểm này. Ở bầy lai cuối cùng, gà trống Hulsey bổn được lai với gà mái có 3/4 máu Claret (để duy trì độ bền). Những con gà mái này (về mặt di truyền) tương tự như con gà trống Claret bổn. Vì vậy, nói cách khác, bạn tạo ra bầy con cuối cùng mang gien ghép của cả hai con gà trống bổn Hulsey và Claret! Bạn đã thành công trong việc thiết lập dòng gà mong muốn từ hai con gà trống – hai đấu sĩ xuất sắc.

Phương pháp này rất lý tưởng với những nhà lai tạo nhỏ hay người mới chơi, vốn chỉ có một vài cá thể để lai tạo với hy vọng khởi sự và duy trì một dòng gà đá theo cách thức mà mình mong muốn. Phương pháp mang lại kết quả tốt trong trường hợp của tôi.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Các-phương-pháp-lai-tạo-gà
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 17-09-2011 lúc 09:20 PM

Các phương pháp lai tạo gà


Các phương pháp lai tạo gà


Lai tạo bao gồm hai vai trò là “cải thiện” và “duy trì”. Hầu hết thông tin trong lãnh vực lai tạo đều tập trung vào vai trò “cải thiện”, và nó thường được mô tả như là “lai tạo những cá thể tốt nhất”. Trên thực tế, việc loại bỏ tính trạng xấu và tuyển chọn tính trạng tốt sẽ cải thiện dòng gà theo thời gian. Tính trạng tốt xuất hiện ngày càng nhiều cũng như tính trạng xấu ngày càng ít đi, điều này được gọi là “tăng tốt giảm xấu”.


Vai trò “duy trì” nhằm đảm bảo sự đa dạng gien cần thiết của bầy đàn để có thể lai tạo trong nhiều thế hệ mà không sợ dòng gà bị suy. Vì vậy, vai trò “duy trì” tập trung vào việc kiểm soát mối quan hệ giữa các cá thể trong bầy đàn; dựa vào mối quan hệ mà cá thể nào được phép lai với cá thể nào. Có những mối quan hệ mà chúng ta sử dụng hoặc cố tránh. Chẳng hạn lai giữa gà trống và gà mái cùng bầy là hình thức lai cận huyết sâu. Tuy nhiên, lai giữa anh chị em họ xa hoặc cô dì, chú bác lại đỡ cận huyết hơn. Lai cận huyết sâu có thể khiến dị tật xuất hiện. Bởi vậy, ý tưởng lai tạo là “đủ xa để bớt dị tật nhưng đủ gần để duy trì tính trạng”.


Dưới đây là một số phương pháp lai tạo gà phổ biến. Điều thú vị là hầu hết các phương pháp lai tạo gà đều bắt nguồn từ kinh nghiệm của các sư kê (cocker) và nay lại áp dụng để lai tạo gà kiểng.


Lai xa (out-and-out breeding) là phương pháp lai gà mái nhà với gà trống lấy từ nơi khác về. Bằng phương pháp này, bạn có thể giữ lại toàn bộ gà mái và nuôi chung một đàn. Gà trống lấy về có thể cùng một giống nhưng mỗi năm đổi một con mới. Đây là phương pháp thịnh hành trong giới nuôi gà-cá ở ta bởi có câu “chó giống cha, gà-cá giống mẹ” nên người ta chỉ giữ lại “mái bổn”, còn trống được tuyển lựa từ nơi khác để tránh “đồng huyết”. Phương pháp này đem lại sự đa dạng về gien và bầy lai mạnh khỏe tuy nhiên tính trạng bầy lai thường thiếu ổn định, chất lượng… hên xui!


Dòng-Out-and-Out-Kelso


Lai dựa (flock-sourcing) cũng là một dạng lai xa nhưng khác ở chỗ bạn luôn lấy gà trống từ một nguồn - chẳng hạn từ nhà lai tạo danh tiếng nơi bạn mua gà giống. Điểm thuận lợi của phương pháp này đó là tính trạng được cải thiện dần tùy thuộc vào dòng gà của nhà lai tạo. Điểm bất lợi ở chỗ bạn phải loại bỏ hết gà trống của mình và chất lượng dòng gà phụ thuộc vào người khác.


Cải thiện (grading): trường hợp bạn có dòng gà lai cận huyết quá sâu hoặc cần cải thiện máu mới thì bạn có thể lai xa một đời rồi lai dựa về dòng cũ (trong ngữ cảnh này người ta thường dùng từ "lai ngược" - back breeding). Theo kinh nghiệm, nếu kiên trì lai dựa từ 6 đến 8 đời thì bạn có thể khôi phục lại dòng thuần.


Lai bầy (flock-mating) là phương pháp lai theo bầy. Để hệ thống này tự vận động, bạn nên sử dụng 20 gà trống ghép với từ 180 đến 200 gà mái. Bầy gà sẽ tự quyết định việc ghép cặp sinh sản. Đây là kiểu lai tạo phổ biến trong các trại nuôi gà. Họ thường xuyên loại bỏ hết gà lớn tuổi mỗi năm và chỉ giữ lại những con gà tơ tốt nhất để lai tạo tiếp. Với phiên bản nhỏ hơn cho vườn nhà, bạn có thể duy trì theo tỉ lệ 1 trống – 5 đến 12 mái. Lưu ý, đây là cách lai tạo gà thịt!


Lai cuốn (rolling-mating) là phương pháp phân đàn gà ra làm hai vào mỗi mùa sinh sản. Gà mái tơ ghép với gà trống trưởng thành. Gà trống tơ ghép với gà mái trưởng thành. Vào cuối mùa sinh sản, gà mái tơ và gà mái trưởng thành được gộp chung và tuyển chọn những con tốt nhất làm giống cho mùa sau. Với gà trống cũng thực hiện tương tự. Phương pháp này vừa cải thiện chất lượng bầy gà qua mỗi mùa mà vẫn giữ được sự đa dạng về gien. Tỷ lệ thả gà thích hợp là 1 trống – 10 mái, với những giống gà lớn, nặng nề thì dùng tỉ lệ 1 trống – 8 mái.


Lai dòng (clan-mating) là phương pháp phân đàn gà thành ít nhất 3 dòng. Có hai cách duy trì dòng: theo mẹ (matriarchal) hoặc theo cha (patriarchal). Cá thể cùng dòng không bao giờ được lai với nhau mà phải lấy từ dòng khác. Qua quá trình lai tạo, các dòng đều ít nhiều có quan hệ huyết thống. Một con gà trống xuất sắc có thể được lai với tất cả gà mái ở dòng khác.


Nếu lai dòng mẹ thì thường ghép theo cặp. Trứng và gà con do gà mái đẻ ra được đánh dấu theo dòng mẹ. Nếu cặp gà cho kết quả tốt thì được giữ lại để đổ mãi bằng không thì đổi trống khác coi kết quả ra sao.


Nếu dòng cha thì thường ghép theo bầy với một gà trống và nhiều gà mái có quan hệ gần.


Lai xoay (spiral-mating) là phương pháp phân đàn gà ra làm ít nhất ba dòng. Chẳng hạn, mùa đầu tiên gà mái được chia thành 3 dòng đặt tên là “xanh”, “đỏ” và “vàng”. Gà trống được tuyển chọn để lai với mỗi dòng gà mái. Tất cả gà con được đánh dấu theo tên dòng mẹ. Vào mùa thứ hai, gà mái tơ được ghép chung với dòng mẹ. Tuy nhiên gà trống tơ lại được ghép sang dòng khác, chẳng hạn trống tơ “xanh” được ghép qua dòng “đỏ”, trống tơ “đỏ” được ghép qua dòng “vàng”, trống tơ “vàng” được ghép qua dòng “xanh”. Như vậy, gà trống không bao giờ được lai cùng dòng mà “xoay” giữa các dòng. Bạn cần ghi chú để nhớ quy luật “xoay”, chẳng hạn gà trống tơ “xanh” luôn được ghép với dòng “đỏ”.


Điểm thuận lợi của phương pháp lai xoay là bạn không lai cận huyết quá sâu và có thể duy trì đàn gà cả chục năm mà không cần lai xa. Nếu bạn quyết định lai xa thì gà trống mới có thể được ghép vào một dòng gà có sẵn, gà mái mới có thể tự lập thành dòng mới, thay thế cho dòng gà kém chất lượng hoặc được ghép vào dòng có sẵn. Lai xoay chẳng qua là một trường hợp đặc biệt của lai dòng.


-------------------------------------------------------------------------------


Lưu ý
*Hãy chọn phương pháp lai tạo phù hợp với hoàn cảnh của bạn. Nhà lai tạo nhiều kinh nghiệm thường tùy cơ ứng biến hoặc kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Có người lai hai đợt mỗi năm, có người lai một đợt mỗi năm tùy điều kiện.


*Bạn cần ghi chép để nắm rõ thông tin về quá trình lai tạo. Lai dòng cần theo dõi đến từng cá thể. Lai dòng mẹ cần rất nhiều ghi chép để biết chính xác nguồn gốc của từng cá thể. Lai cuốn và lai xa ít đòi hỏi ghi chép hơn. Dẫu vậy, tốt nhất bạn nên ghi chép mỗi năm một lần khi bầy gà ra đời.


*Gà lớn quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ. Lưu ý điều này trong việc nuôi dưỡng và tuyển chọn.


*Một số cá thể thay lông sớm nên trông xấu hơn những con cùng độ tuổi. Không nên để điều này ảnh hưởng đến quy trình tuyển chọn của bạn.


-------------------------------------------------------------------------------


Lai-tuyển-chọn
Cách-giữ-dòng-gà-đá
Cách-mà-tôi-lai-tạo-và-duy-trì-dòng-Sweater-(Ray-Boles)
Phương-pháp-ghép-dòng-gà-đá
Cách-lai-tạo-chiến-kê
Bắt-cặp-tự-nhiên-có-kiểm-soát
Gà Mỹ: cách-chọn-gà-giống
Các-phương-pháp-đánh-dấu-gà
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 15-08-2011 lúc 04:39 PM

Phương pháp biệt dưỡng nạp carbohydrate


Don Blansett - http://avengerfarms.netau.net



Giới thiệu

Môn thể thao đá gà đã tồn tại hàng trăm năm qua, nhưng cũng như hầu hết các bộ môn khác, những tiến bộ quan trọng đều diễn trong vòng nửa thế kỷ lại đây hơn tất cả thời gian trước đó gộp lại. Những chiến kê trung bình ngày nay có thể đá bại những con được lai tạo và nuôi dưỡng vào những năm 1920. Tại sao? Lý do cũng tương tự như con người ngày nay, vốn mạnh hơn, cao hơn và nhanh hơn ông bà chúng ta: nhờ lai tạo và dinh dưỡng. Những đột phá lớn diễn ra ở lãnh vực di truyền và dinh dưỡng trong năm mươi năm qua, và đặc biệt là trong hai mươi năm trở lại đây. Kết quả là tuổi thọ trung bình tăng, sức khỏe và chiều cao cũng tăng một cách vượt bậc. Còn trong thế giới động vật, ngựa chạy nhanh hơn, bò cho nhiều sữa và thịt hơn, gà đẻ nhiều trứng hơn và vân vân.

Các sư kê ngày nay thường hiểu biết nhiều và có trình độ học vấn cao hơn, cùng với lượng thông tin dồi dào hơn bao giờ hết. Nhưng mặc dù hầu hết các sư kê đều giàu kinh nghiệm, như thành lệ, họ không thực sự nghiên cứu về di truyền và dinh dưỡng theo hướng cải thiện năng lực của chiến kê. Phương pháp biệt dưỡng này là nỗ lực giúp nhiều sư kê “bắt kịp” với những tiến bộ khoa học mới nhất về dinh dưỡng và tập luyện. Việc tìm tòi, học hỏi và thử nghiệm là phần của các bạn. Phương pháp này có thể đem lại lợi ích cho bạn.

Tôi từng đọc hàng tá phương pháp và tôi không thấy phương pháp nào được viết ra trong vòng mười năm lại đây là có hại cho gà của bạn, hầu hết đều giống nhau về dinh dưỡng và tập luyện. Bạn sẽ thấy phương pháp này khác biệt ở cách tiếp cận hơn bất kỳ cách nào mà bạn từng biết. Để thành công, bạn cần theo sát phương pháp, về lượng thức ăn và tập luyện, và cả về loại thức ăn và thời điểm.

Phương pháp biệt dưỡng này dựa trên những nghiên cứu mới nhất về bộ môn điền kinh và chiến kê là gì nếu không phải là vận động viên? Nguyên tắc đằng sau nó được gọi là “nạp carbohydrate”. Để hiểu tường tận phương pháp này, bạn cần biết chút ít về dinh dưỡng và công dụng của nó. Nhờ vậy, bạn có thể hiểu được những ý tưởng liên quan, tôi sẽ cố đơn giản hóa chúng.

Năng lượng mà cơ bắp có khả năng tạo ra phụ thuộc vào lượng “glycogen” dự trữ trong cơ. Glycogen là hóa chất có tác dụng như là nhiên liệu của cơ bắp. Càng có nhiều glycogen hiện diện trong cơ, thì cơ bắp càng có khả năng hoạt động một cách hiệu quả lâu hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng nếu lượng glycogen dự trữ bị tiêu thụ hết vì vận động và khẩu phần nghèo carbohydrate, rồi được thay thế bằng việc nghỉ ngơi và khẩu phần giàu carbohydrate, thì cơ có thể dự trữ lượng glycogen, tức năng lượng, nhiều gấp đôi so với trước đây. Khỏi cần phải nói điều này có ý nghĩa như thế nào trên thực tế: chiến kê của bạn sẽ đá mạnh hơn, và quan trọng hơn là nó có thể đá như vậy lâu hơn nhiều so với trước đây. Nó sẽ giữ được sức mạnh như vậy rất lâu. Tôi sẽ giải thích về carbohydrate, protein và chất béo một cách chi tiết hơn ở phần về dinh dưỡng.

Sau cùng, tôi xin nói rằng đây là điều mới mẻ nhất về phương pháp dưỡng gà mà bạn có thể tìm thấy. Nó không đòi hỏi bạn phải làm việc đến 12 giờ mỗi ngày để đạt hiệu quả. Thời gian đòi hỏi tối đa là 1 đến 2 giờ vào buổi sáng và thời lượng tương tự vào buổi tối. Thời lượng bỏ ra cho các chiến kê dự giải không quan trọng bằng chất lượng của nó. Hãy đảm bảo rằng bạn tổ chức thời gian tốt và hiệu quả. Phương pháp này cần gà hay và mạnh khỏe tức dòng giống tốt và được nuôi dưỡng và chăm sóc một cách thích hợp từ khi mới ra đời. Không có phương pháp hay loại thuốc nào có thể thay thế được chế độ chăm sóc. Do vậy, nếu bạn chọn phương pháp này bởi vì bạn bỏ bê, gà bạn yếu ớt vì không được chăm sóc thì bạn sẽ không thể hy vọng vào nó, hay bất kỳ phương pháp nào khác.

Tiền biệt dưỡng? Đó là gì?

Theo quan điểm của tôi thì chiến kê phải được nuôi theo chế độ tiền biệt dưỡng từ khi mới ra đời, với trọng lượng xấp xỉ hạng cân thi đấu, không nhiễm giun và rệp gà. Tôi hy vọng chiến kê của bạn cũng được chăm như vậy. Tôi từng đá gà thả rông, không dùng lồng bay (fly pen) và lồng dưỡng (holding pen) mà không thấy có tiến bộ đáng kể nào sau khi áp dụng chế độ 14 ngày biệt dưỡng. Điều quan trọng cần nhớ đó là chiến kê cũng như người, ở chỗ chúng đâm nhờn với môi trường xung quanh. Bất cứ khi nào có thể, hãy đảo chiến kê từ lồng bay, đến lồng dưỡng, rồi ra dây cột. Điều này sẽ giúp chiến kê linh hoạt, cảnh giác và ngăn chúng trở nên uể oải. Chăm sóc chiến kê thường xuyên, ngoại trừ mùa thay lông, để thuần hóa và ổn định trọng lượng chúng, nhờ đó có thể điều chỉnh khẩu phần ăn tương ứng.

Tôi không hề thái quá khi nói rằng bạn phải tập hợp những chiến kê tốt tính và lịch lãm. Cuộc đời của các chiến kê đá người sẽ rất ngắn ngủi, tôi tin rằng hầu hết các chiến kê đá người đều không hay. Tuy nhiên, đừng nhầm lẫn gà đá người với gà bị căng thẳng, kích động. Cũng vậy, nhiều chiến kê lịch lãm khác sẽ đá lại khi bạn bắt không đúng cách hay khi chúng trở nên sung mãn trong quá trình dưỡng. Giống như võ sĩ, chiến kê đang huấn luyện thích nạp vài cú khi mục tiêu xuất hiện. Tóm lại, nếu chiến kê không hạ nhiệt, không ngừng đá hay mổ người mỗi khi chạm vào sau một tuần huấn luyện thì cần loại bỏ ngay. Giết bỏ, hoặc làm giống (nếu bạn đủ ngốc) nhưng đừng đem đi đá.

Bởi vì tôi đang nói về chủ đề này, tôi sẽ cung cấp quy trình nuôi dưỡng đầy đủ cũng như lịch tẩy giun và diệt rận gà. Khẩu phần ăn hàng ngày cho bầy gà của bạn nên có tỷ lệ 55% carbohydrate, 15% protein và 30% chất béo. Bởi vì phần lớn cám chứa từ 12% đến 15% protein, nên bạn cần bổ sung thêm protein, trừ phi bạn dùng thức ăn viên chứa từ 20% đến 30% protein mua từ các tiệm thức ăn gia súc. Loại thức ăn phổ biến và đủ rẻ mà chất lượng vẫn tốt bao gồm một phần hạt trộn (gồm bắp và lúa mì xay), một phần 20% thức ăn viên và một phần yến mạch ngâm. Với những sư kê ở vùng khí hậu ít ôn đới, thay toàn bộ bắp bằng hỗn hợp này vào mùa đông. Dĩ nhiên bạn có thể mua những thức ăn mắc hơn, nhưng ở phương diện thức ăn đa-dụng, loại hỗn hợp này là vô địch. Để cung cấp protein ở mức độ trung bình, bạn có thể dùng “viên cá hồi”, thức ăn cá hay thậm chí cả thức ăn giàu protein dành cho chó như là Gaines. Nhưng luôn nhớ rằng chỉ sử dụng ở mức độ trung bình. Bởi vì, sau cùng, bạn đang nuôi gà và bạn càng bám sát khẩu phần ăn tự nhiên thì càng tốt. Rất nhiều loại thức ăn hàng hiệu chỉ tổ làm gà bị rối loạn tiêu hóa. Những ý kiến về lượng thức ăn và số lần cho ăn có thể đủ viết cả cuốn sách. Hãy điều chỉnh tùy vào trọng lượng gà của bạn. Việc cho ăn một hay hai lần mỗi ngày phụ thuộc vào quá nhiều yếu tố, mà tôi lại không muốn áp đặt bạn về khí hậu, loại lồng và dòng gà. Hãy làm theo những gì phù hợp nhất với bạn. Một gợi ý, nếu bạn trải qua mùa đông khốc liệt, hãy đảm bảo chiến kê của bạn được cho ăn lúc càng tối, càng nhiều bắp càng tốt, nếu đấy là bữa thứ hai. Theo kinh nghiệm của tôi, chiến kê với bầu diều căng tròn có thể chống chọi tốt hơn với màn đêm lạnh giá so với một bầu diều trống rỗng.

Tẩy giun và diệt rận một cách định kỳ. Nếu bạn có cột dây, hãy thay vòng chân vào mỗi thứ bảy hay chủ nhật hay bất kỳ ngày nào trong tuần, nhưng phải làm đều đặn. Làm tương tự khi tẩy giun và diệt rận. Gà có thể được tẩy giun và diệt rận hàng tháng. Trên thực tế, tôi thường tẩy giun và diệt rận bất cứ khi nào tôi thấy có một con chạy chậm chạp. Bất cứ loại thuốc chất lượng nào đều có thể dùng để diệt rận. Có hàng loạt quảng cáo trên các tạp chí gà chọi và tôi thường nghe thấy đánh giá tốt về chất lượng của chúng. Hầu hết các trại và tiệm bán thức ăn đều bán bột diệt rận. Tôi biết một số sư kê sử dụng hiệu Black Leaf 40 để diệt rận, thường là tắm gà trong thuốc nhưng tôi khuyên không nên áp dụng. Tôi biết một sư kê xuất sắc tắm toàn bộ hơn 100 chiến kê của mình trong thuốc diệt rận. Ngay khi vừa làm xong con cuối cùng và nhìn lại thì thấy những con đầu tiên bắt đầu ngã xuống. Ông mất hết những chiến kê tắm thuốc vào hôm đó và mặc dù ông bắt đầu trở lại và chiến thắng trong cùng năm, nhưng phải mất đến 3 năm ông mới lấy lại vị thế vốn có của mình. Vì vậy, tôi khuyên không nên tắm gà cũng như người mới chơi không nên sử dụng Black Leaf 40.

Loại thuốc tẩy giun duy nhất mà tôi có thể giới thiệu là Wormal của Salsbury Laboratories. Nếu bạn làm theo chỉ dẫn ghi trên lọ, dung dịch tẩy Piperzine cũng tốt, đặc biệt là với gà tơ. Nhưng nên nhớ, Piperzine chỉ diệt một loại là giun tròn trong khi Wormal diệt đến ba loại, kể cả giun tròn. Đừng tin những lời có cánh trên các quảng cáo đăng trên tạp chí về những loại thuốc tẩy giun có tính cách mạng. Nếu một loại thuốc tẩy giun hiệu quả hơn được phát kiến, hãy tin tôi, những nhà chăn nuôi gia cầm công nghiệp sẽ sử dụng nó. Nhưng họ vẫn sử dụng Wormal, và tôi cũng vậy. Một số giun nở theo chu kỳ 10 ngày, vì vậy để an toàn, hãy tẩy giun vào một ngày rồi lặp lại 10 ngày sau đó. Sau cùng, duy trì lịch tẩy giun hàng tháng để khống chế giun. Nên nhớ rằng, giun cũng như rận, không bao giờ có thể diệt sạch mà chỉ có thể khống chế mà thôi.

Vitamin: bí ẩn hay kỳ diệu?

Sự thật về công dụng của vitamin nằm đâu đó ở giữa. Gần đây, tôi đã xem xét lại quan điểm của mình. Ba năm trước, tôi cũng như hầu hết các nhà khoa học, bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng, cho rằng tất cả vitamin mà người ta cần đều có sẵn trong một khẩu phần ăn cân bằng. “Việc bổ sung vitamin và muối khoáng chỉ tổ làm giàu cho nước tiểu mà thôi, bởi cơ thể sẽ thải loại hết những gì dư thừa. Tuy nhiên, ngày nay hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng lượng vitamin phụ trội có thể đóng một vai trò quan trọng trong bất kỳ chương trình huấn luyện nghiêm túc nào, miễn là không dùng quá mức cho phép. Người ta có thể chết vì dùng quá liều vitamin, chẳng hạn như vitamin D. Những vitamin nhất định như C và B-12 đều tan trong nước, điều đó có nghĩa cơ thể sẽ không hấp thu những gì mà nó không cần đến, và người ta không thể bị quá liều những vitamin này. Vì vậy, để kết luận, tôi xin nói rằng mặc dù vitamin và công dụng của chúng vẫn chưa được hiểu biết một cách tường tận, rõ ràng là chiến kê dưới điều kiện cực kỳ căng thẳng có thể hưởng lợi từ lượng vitamin và chất khoáng phụ trội, như chúng tôi khuyên dùng trong chương trình huấn luyện.

Nước, Nước, Nước ở khắp mọi nơi...

Mọi phương pháp mà tôi từng đọc đều lưu ý đến việc làm khô gà trước khi đá để hạn chế lượng nước nạp vào cơ thể. Một số cách vừa phải và một số cách khắc nghiệt. Các sư kê cách đây 30 hay 40 năm thường cho gà nhịn uống nước hai ngày sau cùng! Vào thời buổi cạnh tranh chóng mặt ngày nay, tôi không biết có cách nào hay hơn vậy để hại chết gà. Gà cần nước để chuyển hóa đường thành năng lượng. Lượng nước chính xác mà gà cần phụ thuộc vào quá nhiều yếu tố nên không thể đoán định một cách cụ thể nhưng tôi sẽ nói như vầy, hãy để gà của bạn uống lượng nước mà nó cần trong quá trình huấn luyện. Hãy tin tôi, gà điều chỉnh lượng nước mà nó cần tốt hơn chúng ta. Thực tế, với thời tiết quá lạnh, bạn có thể khuyến khích gà uống nước bằng cách cung cấp nước ấm hay nước ấm pha với sữa bột. Luôn bố trí nước cạnh gà trong thời gian huấn luyện, đủ 24 giờ mỗi ngày hay cả trước trận đấu, khi bạn muốn kiểm soát lượng thức ăn và nước uống. Lưu ý đến điều này: Khi gà giảm 2% trọng lượng vì mất nước, khả năng đá của nó bắt đầu giảm sút. Nói cách khác, nó đá dữ hay không phụ thuộc vào tiềm năng sẵn có. Hai phần trăm của 2.25 ký tương đương với 45 gram. VÌ VẬY, nếu bạn đem gà đi đá với đầy đủ nước mà nó cần trong cơ thể, nó sẽ có nhiều cơ hội thắng trận hơn. Và bạn ơi, đó chính là mục đích của cuộc chơi.

Khi nhấn mạnh, hầu hết các sư kê sẽ mô tả một con gà “tới độ” bao gồm cảnh giác, lanh lợi, túc mái, đi đứng đĩnh đạc. Tôi định nghĩa gà “tới độ” là con đã sẵn sàng và ở đỉnh cao của sức mạnh và tâm lý. Trong nhiều năm trời, tôi được tiếp xúc với một sư kê xuất sắc người không ngừng nhấn mạnh quan điểm này với tôi: “Đá gà khi chúng sẵn sàng, chứ không phải khi bạn sẵn sàng”. Điều này có nghĩa hãy đem gà tới trường khi chúng ở đỉnh cao của sức mạnh và tâm lý.

“Tới độ” diễn ra một cách tự nhiên. Nó là kết quả sau cùng của một chuỗi các yếu tố: gà nhẹ nhàng, nó đã được nghỉ ngơi đầy đủ, nó tỏ ra bồn chồn khi không vận động. Nhờ có những yếu tố này, lượng đường trong máu tăng cao, năng lượng của nó đạt đến đỉnh điểm và không chỉ sẵn sàng, nó còn nóng lòng ra trận, nó muốn được thi đấu. Một con gà “tới độ” thường được mô tả như là “vỏ cây” để thấy sự nhẹ nhàng và linh hoạt của nó, như là vỏ cây nổi trên mặt nước. Thực sự không có cách nào để diễn tả một con gà “tới độ” nhưng tôi đoan chắc là bạn sẽ cảm nhận được điều đó khi tiếp xúc. Đấy không phải là điều có thể dạy được, mà bạn phải tự mình trải nghiệm.

Xổ

Xổ có thể là công cụ giá trị đối với sư kê nếu được thực hiện một cách đúng đắn. Trước hết, đó là công cụ để tuyển chọn, nó cho phép sư kê biết sơ lược về lối đá của chiến kê. Thứ nhì, một chiến kê có thể học hỏi được nhiều thứ qua quá trình huấn luyện, cả những thói quen tốt cũng như xấu. Thứ ba, xổ có thể là lối thoát phù hợp cho năng lượng bị dồn nén của chiến kê, cho phép nó xả bớt năng lượng và trì hoãn không để tới độ quá sớm.

Một số sư kê ôm gà phu và cố “nhử” chiến kê đá vào phần đuôi thậm chí cả khi nó không nhìn thấy đầu gà phu. Cũng vậy, một số sư kê cột cẳng gà phu để xem nó có đá con gà đã nằm sân không. Tôi ngờ cả hai lối huấn luyện này đều không mấy hiệu quả bởi tôi nghĩ gà dữ là nhờ dòng giống của nó.

Tuy nhiên, chiến kê, ở một mức độ nào đó, có thể được huấn luyện để đá nhanh. Đây là cách thực hiện. Trước hết, cho gà so mỏ, phun nước rồi thả gần nhau, đủ gần để con này có thể ập vào con kia thật nhanh. Hãy để chúng đá thoải mái, đủ để làm chúng hăng máu, nhưng không đá quá nhiều và nắm lông. Sau khi nghỉ ngơi 15 giây, phun nước và thả chúng cách nhau khoảng 1 mét. Nào, đây là phần quan trọng: khi gà vừa nạp, bắt chúng ra ngay lập tức. Rồi ngay lập tức thả chúng cách nhau khoảng 1.5 mét, để chúng nạp rồi bắt ra ngay. Lần này, để chúng cách nhau 2.5 mét, để chúng nạp rồi bắt ra ngay. Lại để chúng cách nhau 2.5 mét, lần này để chúng đá thoải mái. Mục đích của cách xổ này rất đơn giản: chiến kê sẽ ghi điểm nhanh hơn và nạp cao hơn. Cũng vậy, bạn không cho chúng có thời gian để nghỉ mệt và bắt đầu đá hụp (ducking). Nếu bạn để gà nạp cho đến khi quá mệt, nó sẽ học cách đá hụp rất nhanh, và thói quen này cần phải tránh.

Tập luyện

Để đạt điều kiện tuyệt đối, một chiến kê phải tập luyện và tập luyện chuyên cần. Không phải tất cả các bài tập đều phải dùng sức hay bằng tay (handwork), trên thực tế, hầu hết các bài tập đều tự nhiên, kiểu mà chiến kê thực hiện trong lồng dưỡng trải nền. Nó được đào bới và bay lên bay xuống nhiều lần trong ngày, kết hợp với bài tập cùng với người. Tôi cảm thấy không thể làm cho chiến kê “vai u thịt bắp” như một số phương pháp cố làm bạn tin vào. Điều đó hoàn toàn có thể khiến cho gà bị đau và xơ cứng vì quá sức. Đấy là lý do tại sao phương pháp này cho phép gà “nghỉ” khỏi chương trình biệt dưỡng trong 2 ngày trước trận đấu. Giai đoạn “nghỉ ngơi” này có nhiều mục đích. Trước hết, nếu chiến kê bị đau và cứng cơ, đây là thời gian để cơ bắp hồi phục tính đàn hồi, lấy lại sức mạnh vốn có. Thứ hai, lượng đường trong máu bắt đầu tăng lên cùng với việc giảm dần tập luyện, chuẩn bị cho quá trình ốp. Thứ ba, nó cho phép gia tăng lượng glycogen trong cơ bắp.

Một số chiến kê không thể tập luyện theo chương trình biệt dưỡng này. Tự điều đó cũng phần nào cho thấy chất lượng thực sự của chiến kê. Theo kinh nghiệm của tôi, chiến kê nòi xịn không bị rớt vì áp lực của việc tập luyện. Thay vào đó, chúng sẽ bật lại và lao vào những hoạt động như vậy, khao khát được tập luyện.

Trong khi có rất nhiều điều để viết chỉ nội trong chủ đề này, tôi nghĩ rằng điều quan trọng là bàn về những điểm chính yếu nhất. Trên thực tế, tôi tin rằng hầu hết các trận derby với tỷ số 3-1 và 4-1 mà bạn thấy có thể chứng minh cho sự thiếu tập trung mà đa số các sư kê mắc phải ở đây. Sau rốt, gà của bạn kém nhất trong giải derby. Nếu bạn tiếp cận giải đấu với thái độ rằng “vâng, chiến kê này chưa tốt, nhưng có thể mình gặp may đụng phải đấu thủ yếu hơn” thì có lẽ bạn nên ở nhà thì tốt hơn. Luôn chọn những chiến kê tốt nhất mà bạn có để biệt dưỡng. Bước đầu tiên trong việc tuyển chọn là kiểm tra tổng quát sức khỏe của chiến kê. Mắt phải sáng, lông dính và mướt, và nó phải thể hiện hình ảnh tràn đầy sinh lực. Kiểm tra chân cẳng xem có bị thương hay vấn đề gì không, kiểm tra vết thương lườn và các vết bỏng rộp ở miệng và đầu. Đảm bảo chiến kê không bị rận. Nó phải, theo đánh giá bằng mắt, xê xích cỡ 60 gram so với trọng lượng phân hạng. Rất khó để giảm cân nhiều hơn trong vòng 2 tuần mà không làm suy yếu gà, hoặc tăng nhiều hơn vậy trong một chương trình tập luyện căng thẳng. Kiểm tra xem lông cánh và đuôi có bị gãy không. Đừng đem con gà gãy lông đi đá. Với lông cong nhưng không gãy, cẩn thận duỗi lông thẳng, và dán một miếng băng keo nhỏ lên lông. Thường thì điều này sẽ giúp lông không bị tổn thương thêm nữa, ít nhất là vào lúc đó.

Nếu bạn thấy chiến kê mạnh khỏe và gần với hạng cân thi đấu, thì hãy chọn nó. Sau khi thu hẹp lựa chọn đến một con số cần thiết, hãy cân chúng, huấn luyện tùy vào trọng lượng và xổ. Đấy là lúc thực sự tuyển chọn. Tuyển trạch viên giỏi có khả năng phân biệt gà hay với gà dở.

Nếu có thể, cần hai người nữa cho chúng đá thực sự với nhau, như vậy bạn có thể quan sát thoải mái. Hãy xem cách mà gà di chuyển, vị trí chúng nhằm để đá, mức độ chính xác. Chúng có giữ thăng bằng tốt hay không, chúng có tiếp đất là đá liền nữa hay không, chúng có đá lông, chúng có đá hụp, chúng có đá nạp hay không? Trong lúc nghỉ ngơi, chúng thở có khó nhọc hay không? Chúng có run rẩy? Việc trả lời những câu hỏi này sẽ hình thành chọn lựa của bạn.

Số chiến kê chuẩn bị trên thực tế là quyết định của bạn, mặc dù điều này phụ thuộc vào số chiến kê mà bạn có. Tôi luôn do dự khi bước vào quá trình biệt dưỡng mà không dư ra 2 con so với số chiến kê cần thiết. Chẳng hạn, với 5 con đá giải, tôi sẽ chuẩn bị đến 7 hay 8 con. Nếu bạn chuẩn bị trong 2 tuần tập luyện khó nhọc trước giải đấu, sẽ đau tim nếu một chiến kê đổ bệnh ngay trước giải đấu và lỡ giải. Hãy ghi nhớ định luật Murphy: nếu trường hợp xấu có khả năng xảy ra, thì nó sẽ xảy ra, và xảy ra vào thời điểm tồi tệ nhất! Vì vậy hãy chuẩn bị. Tôi không thể nhớ hết bao nhiêu lần điều này từng xảy ra với mình. Khoảng ba năm trước đây, tôi có 6 con với 5 con đá giải. Buổi sáng trước hôm đi đá, tôi đi xếp gà, và trời ơi, một con nằm đơ, há mỏ và chảy máu, và một con khác mất tích! Sau khi gãi đầu hồi lâu, tôi mới hiểu ra vấn đề. Chuyện là thế này: buổi tối trước giải đấu, một con thoát khỏi lồng, có lẽ do chốt cửa gài không chặt và bắt đầu đá với con gần nhất qua cửa lồng. Khi trời tối, gà không thấy đường, ngừng đá và đi lạc bên ngoài (cửa phòng gà mở để cho thoáng), vào vườn cây nơi nó bị chết hoặc bị tụi trộm gà làm thịt. Nói tóm lại, quyết định vẫn tham gia giải, tôi chọn một con gà đang cột dây, chất gà và lên đường. Bạn biết điều gì đã xảy ra? Đoán thử. Tôi thắng 4 và thua đúng con được thay thế đó! Tôi vẫn thắng giải nhưng một trận thua lấy mất của tôi khoảng 3.000 đô tiền giải thưởng. Vì vậy, đừng để điều này xảy ra bằng cách chuẩn bị đủ số chiến kê để bù vào trong trường hợp khẩn cấp.

Thuốc bổ và chất kích thích

Hầu hết các sư kê có hiểu biết đều công nhận rằng có nhiều loại thuốc và phụ gia giúp gà đá tốt hơn NẾU, và điều này cực kỳ quan trọng, nếu bạn biết chọn đúng loại thuốc, kiểm soát liều lượng thích hợp và cho nó đủ thời gian. “Thuốc”, dẫu bạn có nhận ra hay không, có thể định nghĩa một cách đơn giản là bất kỳ chất gì có thể tác động vào bất kỳ số nào trong hàng ngàn phản ứng hóa học bên trong cơ thể. Rượu là thuốc. Aspirin cũng vậy. Bởi vì việc sử dụng thuốc trong quá trình biệt dưỡng đòi hỏi nhiều hiểu biết và kinh nghiệm về liều lượng, thời điểm và công hiệu của chính loại thuốc đó, tôi chỉ có thể giới thiệu hai loại thuốc dành cho các sư kê bình thường. Hai loại này là testosterone (hormone sinh dục nam) và vitamin B-12. Mọi sư kê thành công mà tôi biết đều sử dụng một hoặc hai loại này, dẫu họ có công nhận hay không.

Testosterone, sử dụng liều trung bình và nhẹ, sẽ giúp quá trình ốp bằng việc giả lập những chắc năng nhất định của cơ thể liên quan đến sự phát triển thể chất và tinh thần của xu hướng giới tính đực. Cung cấp liều cao, kéo dài (đều không được áp dụng cho người), nó sẽ tăng cường quá trình tăng trưởng, kích thích cơ bắp và xương.

Vitamin B-12 là thuốc điều trị tốt về mọi phương diện. Nó kích thích khẩu vị và làm dịu hệ thống thần kinh. Bạn không sợ dùng quá liều B-12 bởi vì nó “tan trong nước”, tức cơ thể sẽ đào thải những gì không dùng hết. Trên thực tế, một số người thề thốt B-12 có công dụng giã rượu! B-12 đặc biệt tốt khi di chuyển chiến kê bởi nó dường như làm chúng dịu lại mà không cần dùng bất kỳ chất gây mê nào.

Việc áp dụng hai loại thuốc này kèm với phương pháp biệt dưỡng trình bày ở đây hoàn toàn là lựa chọn của bạn. Nếu bạn không chắc lắm thì tốt nhất đừng có dùng. Nhiều khả năng, chiến kê của bạn cũng chỉ đá như khi không có thuốc, đặc biệt là khi bạn không rành về liều dùng. Một khi bạn áp dụng rành rẽ phương pháp này, bạn có thể dùng thuốc sau.

Nếu bạn quyết định sử dụng thuốc, bạn phải theo chỉ dẫn của tôi về liều lượng và thời gian. Điều này rất quan trọng. Tôi tin là bạn sẽ không bao giờ tiêm quá ¼ cc cho bất cứ chiến kê nào đang trong quá trình dưỡng. Nên nhớ rằng, gà có trọng lượng cơ thể nhỏ hơn so với người, vì vậy liều dùng phải điều chỉnh cho phù hợp. Luôn sử dụng kim tiêm nhỏ để tránh làm bầm hay tổn thương da thịt chiến kê. Luôn tiêm vào cơ ngực, nơi không gần xương. Kim tiêm lý tưởng có lẽ là loại mà những người bệnh tiểu đường dùng qua. Hầu hết các tiệm tiệm thuốc đều có bán và bạn không cần toa thuốc để mua nó. Chỉ cần hỏi mua kim tiêm insulin. Đừng bao giờ sử dụng một kim tiêm cho hai loại thuốc, và vứt bỏ sau ba, bốn lần tiêm.

Lưu ý rằng việc sử dụng testosterone (hormone sinh dục nam) lâu dài và thường xuyên có thể khiến cho chiến kê bị vô sinh. Như bạn thấy, khi tiêm hormone sinh dục nam, cơ chế sản sinh testosterone tự nhiên của cơ thể không được khuyến khích. Nói cách khác, nếu bạn dùng thuốc này cho gà trong quá trình biệt dưỡng nhiều hơn khoảng 4 lần một năm thì nó có thể không thụ tinh được cho trứng được nữa. Vì vậy, đừng sử dụng thuốc quá nhiều lần mỗi năm cho những con mà bạn định lấy giống. Tôi thường không lấy chiến kê để lai tạo vì vậy tôi không gặp phải vấn đề gì.

Bởi vì tôi không muốn quảng cáo cho sản phẩm của bất cứ ai nên tôi sẽ không nêu tên nhà cung cấp testosterone hay B-12 ở đây. Bạn có thể mua bất kỳ loại thuốc nào từ quảng cáo trên các tạp chí gà chọi hay từ bác sĩ thú y.

Như đã nói, có những loại thuốc tạo ra những chiến kê cực kỳ sắc sảo nếu được dùng vào đúng thời điểm và đúng liều, nhưng nếu bạn dùng thuốc sai thì bạn sẽ khiến gà trở nên tệ hại khi vào trận. Vì vậy nếu bạn là người mới nhập môn và/hay không có nhiều kinh nghiệm và hiểu biết, tốt nhất không nên sử dụng thuốc. Nên nhớ rằng, độ ổn định là chìa khóa của 80% chiến thắng, và tôi cam đoan rằng độ ổn định được duy trì tốt hơn trong trường hợp không sử dụng thuốc.

Sau này, nếu có nhiều yêu cầu về đề tài này, tôi sẽ viết một hướng dẫn hoàn chỉnh về việc sử dụng thuốc cho chiến kê.

Vận chuyển gà đến trường, sáng sớm?

Có nhiều lý thuyết về việc vận chuyển gà từ điểm A (trại của bạn) đến điểm B (trường đấu). Cảm nhận và kiến thức cơ bản về chiến kê sẽ là kim chỉ nam cho bạn. Gà ngủ từ lúc sụp tối cho đến bình minh (dĩ nhiên là có ngoại lệ, nhất là khi mẹ vợ đến chơi thì chúng sẽ gáy nguyên đêm!). Vậy khi di chuyển từ điểm A đến điểm B, bạn muốn gà được nghỉ ngơi tối đa; nói cách khác là ngủ trong cả chuyến đi nếu có thể. Do vậy, phương pháp hợp lý là vận chuyển gà của bạn vào ban đêm, và đến trường đấu ngay thời điểm gà của bạn thường thức dậy vào sáng sớm. Nếu bạn cách trường đấu từ 4 đến 6 giờ xe chạy, và nếu trường đấu hoạt động vào ban ngày thì đấy chính xác là những gì bạn muốn.

Nếu bạn cách trường đấu nhiều hơn 8 giờ xe chạy, bạn phải đối mặt với một số vấn đề và bạn tự đặt mình vào một số bất lợi so với những ứng viên gần hơn. Nếu bạn thực sự muốn đá gà vào buổi sáng và bạn cách trường đấu cả ngàn dặm, thì đây là lời khuyên của tôi:

1. Dưỡng gà tại trường đấu.

2. Thuê chuyến bay riêng.

3. Chuyển nhà đến gần trường đấu.

Nếu bạn định vận chuyển gà lâu hơn 8 giờ liên tục, hãy quên đi. Bạn sẽ không thể cạnh tranh nổi với bất kỳ sư kê địa phương nào tại trường đấu, dẫu gà của bạn có hay hơn. Bạn có tự hỏi tại sao việc “quất” một gã trên đất của hắn lại quá khó? Hãy ngẫm về điều đó. Với vô số trường đấu trên cả nước, các sư kê không nhất thiết phải di chuyển quá xa để tham dự một giải derby.

Nếu bạn đá vào ban đêm thì rất hồi hộp. Những người khác cũng vậy. Cá nhân tôi không nghĩ việc vận chuyển gà đến trường đấu sớm một ngày là có lợi. Trên thực tế, chiến kê đặt trong môi trường xa lạ sẽ triệt tiêu mọi lợi thế mà bạn tích lũy nếu phải di chuyển suốt đêm. Tốt nhất bạn vận chuyển gà càng đói càng tốt và cầu mong cho mọi điều suôn sẻ. Để tôi khuyên bạn chút xíu. Bất cứ khi nào có thể, hãy vận chuyển gà đói hoặc ít ra bầu diều cũng trống rỗng. Nếu chúng được vận chuyển cùng với thức ăn trong bầu diều, chũng sẽ không tiêu hóa lượng thức ăn này và nó sẽ bị chua.

Dinh dưỡng

Như đề cập, nguyên tắc đằng sau phương pháp biệt dưỡng này là “nạp carbohydrate”. Để thực hiện điều này, chúng ta phải cung cấp thức ăn giàu protein-nghèo carbohydrate cho đến hai ngày cuối khi quá trình “nạp” bắt đầu. Để “nạp” cho một chiến kê, phải ngưng tập luyện và chiến kê sẽ được cung cấp khẩu phần giàu carbohydrate để gia tăng lượng glycogen trong cơ bắp. Mặc dù tất cả điều này nghe có vẻ phức tạp, nó thực sự không như bạn nghĩ một khi chúng ta tiến thành cho ăn và tập luyện.

Mục tiêu của biệt dưỡng là cung cấp càng nhiều dinh dưỡng cho gà càng tốt mà không làm trọng lượng gia tăng. Chúng ta cần tránh gà bị rối loạn tiêu hóa bằng mọi cách, vì vậy chúng ta chỉ sử dụng thức ăn tự nhiên trong quá trình biệt dưỡng, những thức ăn hàng ngày hay công thức trộn đặc biệt cho gà. Để đảm bảo tiêu hóa tốt, gà phải được cung cấp sạn tốt và cứng giúp nghiền thức ăn. Sạn đá granite, chứ không phải là vỏ sò, phải luôn có sẵn cho gà. Tốt nhất là đặt chén đựng sạn riêng trong lồng dưỡng. Bạn thậm chí có thể trộn thức ăn cho gà vào tuần biệt dưỡng đầu tiên. Hãy đảm bảo thức ăn phải tươi và sạch. Thức ăn khô và mốc hoàn toàn có hại cho gà, nếu cần hãy rửa sạch trước khi trộn.

Thức ăn hàng ngày nên bao gồm các loại sau:

- Vụn yến mạch (không phải yến mạch nguyên hạt, chúng thường làm gà táo bón).

- Bắp (tốt nhất là bắp hạt cứng).

- Racing Pigeon (hiệu đồ trộn, không phải thức ăn bồ câu).

- Thức ăn viên (tối thiểu 20% protein, nhưng 30% tốt hơn).

- Vụn trứng luộc (khoảng 1/3 trứng mỗi con).

- Sữa lên men – buttermilk (tốt nhất loại không muối).

- Kem trộn - cottage cheese (tốt nhất loại không muối).

Để trộn thức ăn, sử dụng một tô lớn, đủ nông để khuấy thức ăn. Đổ vào hai phần Racing Pigeon, một phần bắp, một phần vụn yến mạch và một phần thức ăn viên. Trộn đều và thêm vào một lượng vừa đủ vụn trứng luộc. Đừng bao giờ cho ăn trứng sống, lòng trắng sẽ bám vào thành ruột và cản trở việc tiêu hóa. Khi trộn đều, thêm sữa lên men và kem trộn vào để làm mềm thức ăn. Thay đổi giữa kem trộn và sữa chua để làm mềm. Cả hai đều có ích vì giàu protein và cung cấp vi khuẩn có ích cho việc tiêu hóa. Trộn thức ăn đủ dùng trong ngày và để trong tủ lạnh cho tươi. Đây là thức ăn mà bạn dùng cho đến trước hai ngày cuối. Trong hai ngày cuối, bạn sẽ dùng hạt trộn (bắp và lúa mì), phun chút nước cho ẩm. Mỗi bữa ăn, vào buổi sáng và buổi tối, sẽ bao gồm khoảng 45 gram hạt trộn. Nhớ chăm sóc riêng từng con. Không con gà nào giống nhau. Dẫu nhấn mạnh điều này cỡ nào cũng không đủ. Điều này đặc biệt đúng khi nói về lượng thức ăn. 45 gram là chênh lệch khi cân gà vào buổi sáng và buổi tối, và theo đó lượng thức ăn được điều chỉnh. Kiểm soát trọng lượng là điều mà bạn cần theo dõi sát sao và bạn phải tìm hiểu qua cách thử và sai. Nó đơn giản không thể dạy được. Lời khuyên tốt nhất mà tôi có thể cho bạn như thế này. Giữ gà trong tay và rờ gần hậu môn, từ cuối xương lườn cho đến xương ghim. Thịt chỗ đó phải mỏng và chắc. Nó không được căng phồng, vì nếu vậy thì gà sẽ mập. Đừng ngại bỏ qua một hay hai bữa nếu gà có dấu hiệu chán ăn và làm vệ sinh máng ăn. Đừng ngạc nhiên nếu gà sút chừng 30 gram trong những ngày đầu biệt dưỡng. Chúng sẽ nhanh chóng phục hồi một cách tự nhiên và sẽ mổ cho đến khi máng ăn sạch trơn.

Sau khi tính toán lượng thức ăn, tôi bổ sung thêm một ít vitamin. Bạn có thể dùng bất kỳ hiệu nào, Vitapol và Headstart là hai trong số đó. Cả hai đều có bán trên các tạp chí gà chọi hay các tiệm thức ăn gia súc. Phụ gia này được cung cấp cho đến hai ngày sau cùng.

Luyện tay

Như đã nói, không gì có thể thay thế được việc tập luyện đúng cách, chăm chỉ theo một giáo trình huấn luyện. Tập luyện bằng tay cho chiến kê bao gồm “bay” lên kệ. Kệ đặt cao cỡ eo, hơi khuất và không trong tầm nhìn với những con khác để gà không bị phấn khích. Để luyện gà nhảy lên kệ, đứng cách xa cỡ mét và nhẹ nhàng tung nó lên đó. Bắt gà và lặp lại quy trình. Gà học rất nhanh và quen với việc bay lên kệ, thậm chí còn giãy khỏi tay bạn, từ khoảng cách hơn hai mét. Kệ cao cỡ mét rưỡi cho gà bay là lý tưởng. Chỉ cần giữ gà phần dưới cánh, chuẩn bị và tung ra. Đấy là cách tập mà tôi gọi là “bay”.

Sau khi tập gà bằng tay và cho ăn vào mỗi sáng, thả gà vào lồng bay (fly pen) với lớp nền sạch. Đảm bảo nước sạch luôn có sẵn khi gà trong lồng bay. Vào buổi tối, đem vào phòng gà, tập cho chúng, rồi đặt vào lồng dưỡng. Nên để gà xả hơi khoảng 10 phút trước khi cho ăn. Cho gà nhiều thời gian để uống nước sau khi ăn, đến tận ngày cuối.

Lịch cho ăn và tập luyện



Trong hai ngày cuối của biệt dưỡng, bạn phải kiểm soát lượng nước đưa vào để đảm bảo quá trình ốp. Quan sát phân một cách cẩn thận, chúng nên ẩm nhưng cứng, không bị khô.

Ngày xuất trường

Điều đầu tiên cần làm khi vừa đến trường đấu là kiểm tra phòng gà (cockhouse), ưu tiên những phòng có thể che tối hoàn toàn. Vệ sinh tất cả hộp dưỡng (stall) mà bạn định nhốt gà và thay lớp trải nền. Sau khi thực hiện xong, bắt từng con một và đặt vào lồng kẽm (cỡ 70 x 70 cm) để gà nghỉ ngơi và thải phân sau chuyến đi. Đảm bảo nền đặt lồng đã được làm vệ sinh. Nếu phải xếp hạng cân, hãy bắt và cân từng con trước khi đem vào phòng gà. Để khỏi phải mất công tìm kiếm, tốt nhất ghi số vòng chân và/hay trọng lượng lên cửa ngăn. Che tối hoàn toàn phòng gà, và tránh làm phiền cho đến khi bắt gà để cột cựa.

Nếu luật trường cho phép bạn tự cân và ghi trọng lượng gà, bạn có thể mánh một chút. Hiển nhiên, bạn muốn gà của mình đụng những con nhẹ ký nhất vì vậy bạn có thể “ép cân” gà mình hết mức có thể. Tôi từng thấy có sư kê ép cân khoảng 60 gram từ lúc đó cho đến khi đá (tôi cũng từng thấy có sư kê cắt hết lông gà ngoại trừ cánh và đuôi để đạt trọng lượng mong muốn). Vì vậy, để an toàn, hãy ghi trọng lượng gà ít hơn cỡ 15 gram bởi vì đó là mức ép cân tối thiểu.

Kết luận

Điều quan trọng nhất mà bạn có thể học khi biệt dưỡng chiến kê đó là mỗi con đều có khó khăn và hàng loạt vấn đề khác nhau. Hãy mềm dẻo, sử dụng cảm quan chung của bạn về gà. Nhưng nên nhớ, trên tất cả, bạn cần chiến kê chất lượng để thắng trận. Không gì có thể thay thế được chiến kê chất lượng hay chế độ chăm sóc tốt. Để chiến thắng, bạn cần có cả hai. Nếu có vấn đề, bạn có thể liên hệ với tôi và tôi sẽ gắng hết sức trả lời câu hỏi của bạn.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Chiến-kê-tâm-pháp
Nâng-cao-năng-lực-của-chiến-kê
Phương-pháp-ốp-gà-trong-vòng-5-ngày
Vài-lưu-ý-trước-khi-xuất-trường
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày 21-09-2011 lúc 09:41 PM