Quản lý chiến kê
Dr. Andrew Bunan, Dr. Eulalio Lorenzo, Mr. Edmundo Gorgonia -http://rpgf.multiply.com/journal/ite...o_A._Gorgonia_
Tôi gà
Gà tơ được bắt từ sân và chuyển vào lồng tôi (hardening pen), mỗi con một lồng. Chúng được nhốt trong lồng này từ 15 đến 30 ngày. Các nhà lai tạo tin rằng gà được tôi càng lâu (đến 30 ngày) thì chúng càng được chuẩn bị tốt cho cuộc đời của một chiến kê.
Lồng tôi là nhà của gà trong toàn bộ giai đoạn tôi gà. Chúng được cho ăn uống ở đấy. Trước khi đưa vào lồng, dây cột được gắn vào chân bên phải để cho gà quen dần.
Khi vào lồng, những công đoạn quản lý như tiêm chủng, tẩy giun, diệt rận và những thứ tương tự được thực hiện, giúp gà tơ làm quen với người chăm sóc. Điều này khiến chúng thuần hơn và dễ ôm, bắt. Bởi vì ở tuổi này gà tơ bắt đầu ghẹ mái, một con gà mái được thả vào mỗi lồng để khích lệ tinh thần và bản năng giới tính, điều vốn liên quan đến sự gan lỳ và dày dạn.
Cột dây
Gà tơ trong giai đoạn tôi được cột dây trong khi chờ đợi để biệt dưỡng. Do vậy, không có giới hạn về thời gian nhốt ở sân cột, nơi trở thành ngôi nhà kế tiếp của chúng.
Là một phần trong chương trình tuyển chọn liên tục để biệt dưỡng cũng như lai tạo, gà tơ trong sân cột được cho xổ hàng tuần để quan sát độ gan lỳ và tình trạng sức khỏe, và ghi nhận mức độ tiến bộ về khả năng và lối đá của chúng. Nên xổ nhanh, khoảng vài ba cú nạp là đủ để tránh gây thương tích và làm gà mệt mỏi một cách không cần thiết.
Tỉa mồng
Tỉa là cắt bỏ mồng và tích của gà tơ. Chiến kê được tỉa mồng bởi vì mồng và tích làm gà vướng víu khi đá. Nó cũng giúp gà đối phương dễ dàng nắm đá, điều khiến cho chiến kê không tỉa mồng bị bất lợi.
Gà tơ dự định đem đá được tỉa mồng khi đạt từ 7 đến 8 tháng tuổi. Ở tuổi này, nó phải có khả năng chịu đau khi bị cắt mồng và tích. Khi còn non, đặc biệt là khi chưa gọi mái, tỉa mồng sẽ khiến gà bị tổn thương. Điều có thể ảnh hưởng đến sự gan lỳ và khiến gà bỏ chạy khi nó nhớ lại kinh nghiệm đau đớn này. Nhiều nhà lai tạo lợi dụng việc tỉa mồng làm công cụ để tuyển chọn chiến kê. Những con kêu la hay chết nhát khi tỉa mồng sẽ bị loại bỏ, bởi vì đấy biểu hiện cho thấy chúng không gan lỳ.
Tỉa mồng thường được thực hiện bằng một cây kéo phẫu thuật, kéo thường hay dao cực sắc. Để tránh rắc rối, việc này được thực hiện vào ngày thích hợp.
Hai người thực hiện việc tỉa mồng. Một người giữ gà trong khi người kia tỉa mồng. Mồng và tích được cắt đến tận gốc, để mà khi lành lặn, gà tơ có bề ngoài thật nhẵn nhụi. Sau khi tỉa mồng, đầu gà được rửa bằng nước sạch, lau khô bằng khăn và được bôi hay rịt bằng thuốc kháng sinh (chẳng hạn Quick Heal® Wound Spray).
Nếu tỉa mồng một mình, tốt nhất nên duỗi chân gà về phía đuôi và gà được bao bằng khăn hay một túi sạch. Tom Wilson có lần tự tay tỉa mồng cho 80 con gà tơ trong vòng 3 giờ ở trại Tanay của Boy Diaz. Đây là kỷ lục tỉa mồng, tích và tai với 2.25 phút mỗi con. Qua thực hành thường xuyên, phương pháp này sẽ tiết kiệm thời gian và nhân lực.
Vận chuyển chiến kê
Bởi vì các trại gà thường được xây dựng ở vùng nông thôn, chiến kê luôn được vận chuyển một cách tương đối xa từ trại cho đến trường đấu. Nếu chuyến đi không thoải mái, nó sẽ khiến chiến kê căng thẳng và ảnh hưởng đến lối đá của chúng. Do vậy, điều quan trọng là quá trình vận chuyển không được làm biến đổi trạng thái tâm lý cũng như thể chất của chiến kê, bởi vì bất kỳ biến động nào cũng tác động đến việc thi đấu. Trạng thái sẵn sàng trước trận đấu sinh tử là kết quả của một quá trình chuẩn bị lâu dài và kỹ càng mà nó bắt đầu từ khâu lai tạo và tuyển chọn cho đến ốp, và không nên bị phá hỏng bởi việc quản lý kém trong quá trình vận chuyển đến trường đấu.
Bằng mọi giá đem gà đến trường đấu trước lúc bình minh. Bằng cách này, gà sẽ thức dậy ngay tại trường đấu một cách tự nhiên như thể chúng không biết gì đến việc vận chuyển. Một hiện tượng phổ biến là khi để lọt chút ánh sáng, chiến kê sẽ tỉnh giấc và bắt đầu gáy, báo hiệu bắt đầu một ngày mới. Nếu điều này xảy ra, nó sẽ khiến cho chiến kê căng thẳng một cách không cần thiết.
Thời điểm vận chuyển gà tệ nhất là vào ban ngày. Với những ai phải di chuyển xa hơn bình thường, chẳng hạn lâu hơn 3 giờ, có lẽ cách tốt nhất là vận chuyển gà đến trường đấu trước 1 ngày để chúng có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi từ những căng thẳng phát sinh trong quá trình vận chuyển. Như đề nghị về sau trong chương này, bữa ăn tối trước và sau khi vận chuyển phải hơi loãng (tức trộn thêm thức ăn lỏng) và hạt được nấu chín để dễ tiêu hóa. Trong khi vận chuyển, luôn giữ gìn để gà thoải mái và tránh làm chúng căng thẳng. Sau đây là những bí quyết mà bạn nên cân nhắc:
Danh sách. Đêm trước chuyến đi, một danh sách tất cả những thứ cần mang theo phải được chuẩn bị sẵn. Mọi thiết bị và dụng cụ phải chuẩn bị từ trước để khi cần là có để dùng.
Khởi hành sớm. Như đã nói ở trên, gà phải có mặt tại trường đấu trước 5 giờ sáng. Nhờ vậy mà chúng có thời gian để nghỉ ngơi và phục hồi từ những căng thẳng gây ra bởi chuyến đi.
Bố trí nằm ngang. Vị trí của gà phải nằm ngang so với chiều xe. Điều này sẽ giảm thiểu, nếu không nói là loại bỏ, những dằn sóc và khó chịu khi xe dừng và đề-pa so với việc bố trí dọc theo chiều di chuyển.
Không sử dụng chất khử mùi, nước hoa hay cồn. Gà rất nhạy mùi. Tránh sử dụng nước hoa, khử mùi xe hơi, thuốc lá và những thứ tương tự, mà chúng có thể ảnh hưởng đến chiến kê vào giai đoạn nhạy cảm nhất trong ngày thi đấu.
Máy lạnh. Việc vận chuyển chiến kê trong xe máy lạnh sẽ khiến chuyến đi thoải mái hơn. Tuy nhiên, bởi vì máy lạnh cũng làm khô, nên phải rảy nước vài lần lên lỗ thông hơi và xung quanh ca-bin sau mỗi 10 phút. Để đảm bảo thoáng khí, hãy hé cửa sổ phía sau cỡ 2 cm. Không khí sẽ tự động trao đổi. Đương nhiên, bạn phải dựa vào cảm quan chung chẳng hạn nếu đi sau một xe tải phun khói nồng nặc thì phải khép cửa sổ lại cho đến khi vượt qua nó.
Vào sau, ra cuối. Khi chất đồ lên xe tải, lồng xách (cockbox) phải được xếp sau cùng. Khi đến trường gà, hãy chuẩn bị phòng gà (cockhouse) trước và khi mọi thứ đều sẵn sàng thì lồng gà mới được dỡ khỏi xe.
Biệt dưỡng và ốp tự nhiên
Những chủ đề về phương pháp biệt dưỡng và huấn luyện có đầy rẫy trên giang hồ. Tuy nhiên, tất cả đều có chung một mục đích là đưa chiến kê đến đỉnh cao của trạng thái tâm lý và thể chất trước khi bước vào trận đấu. Phương pháp biệt dưỡng ở đây, tập trung vào đường lối tự nhiên. Đa phần dựa vào phương pháp mà John Paul Trotter học từ đại sư kê Joe Goode, vốn được nhiều người ở Mỹ xem như là một trong những cao thủ dưỡng gà bậc nhất. Nghe kể, trong khi Joe bận đá gà ngoài trường, thì John ở lại trại để chăm gà cho giải lần sau. John Paul Trotter cũng chăm gà cho những tay chơi có máu mặt ở địa phương và hợp tác với Boy Diaz một thời gian. Từ Boy Diaz mà phương pháp này được truyền đến Emoy Gorgonia (đồng tác giả bài này) với một số điều chỉnh để phù hợp với điều kiện ở Philippine. Phương pháp biệt dưỡng ở đây có nhiều điểm tương đồng với biệt dưỡng ngựa đua và một vài nguyên lý xuất phát từ công tác huấn luyện đấm bốc và vận động viên điền kinh nói chung.
Yêu cầu cơ bản
Dòng giống tốt. Nếu bạn không tự lai tạo chiến kê thì tốt nhất, bạn nên tìm kiếm chiến kê nòi từ các trại danh tiếng với đặc điểm lì lợm, khả năng đá và chém. Những con do dự và những con quá toan tính, né tránh hay phòng thủ theo một lối nhất định cần được phát hiện để loại bỏ trong quá trình biệt dưỡng, kể cả những con không đạt tiến bộ theo yêu cầu. Paeng Araneta tổng kết tất cả bằng một lời khuyên cho người mới chơi rằng “hãy chọn chiến kê có cá tính”.
Tiện nghi. Để có thể biệt dưỡng tốt, những tiện nghi đề cập ở đầu sách là bắt buộc. Lồng bay (flypen), teepee, lồng bới (scratch box), lồng dưỡng (rest stall), sàn xổ và những thứ liên quan phải có sẵn ở khu vực biệt dưỡng.
Kê cảm. Đây là điều khó khăn nhất. Với những người có khiếu này, họ may mắn sở hữu cảm nhận tự nhiên về chiến kê, tức nhận thức bản năng điều nên hay không nên làm trong toàn bộ quá trình biệt dưỡng. Đa phần, kê cảm (chicken sense) chỉ xuất hiện thông qua kinh nghiệm. Một số người thậm chí coi kê cảm chẳng qua là cảm nhận bình thường. Tuy nhiên, ai cũng biết cảm nhận này bất thường như thế nào. Khởi đầu, bạn phải đủ sáng suốt để hiểu được căn nguyên đằng sau từng khía cạnh của phương pháp biệt dưỡng này. Chẳng hạn, nếu phương pháp yêu cầu gà tập bay 50 lần, thì sư kê phải biết TẠI SAO mình phải tập cho gà từng đấy lần.
Tuyển chọn
Khi tuyển chọn chiến kê trong trại, lưu ý từ xa những chiến kê nào thu hút sự chú ý của bạn. Từ cách đi đứng, di chuyển cho đến thể hiện, những chiến kê này cần được kiểm tra cặn kẽ hơn.
Lông: Thể hiện sức khỏe của chiến kê. Vì vậy khi lựa gà, kiểm tra lông thật kỹ và lựa những con có tông màu tự nhiên, lông cứng nhưng đàn hồi – không được khô và xơ xác.
Thân: Cảm nhận thân hình. Nếu gà mồng dâu hay có máu dòng phương Đông và Roundhead, thì thân hình chúng phải đầy đặn và tròn. Gà mồng lá phù hợp với ngực dẹp và ngả hơn. Những sư kê hàng đầu khẳng định về mức độ quan trọng của việc xương lườn càng kéo dài về phía sau càng tốt, gần với hậu môn. Họ quan sát thấy trong một trận đấu thực sự, cẳng chân dài sẽ không bị cản trở nếu như ngực không tròn. Khi giữ gà hướng về phía bạn, cố gắng rà ngón cái vào khoảng giữa xương đòn và cơ ngực. Điểm này càng dày hay cứng càng tốt bởi vì điều này cũng đồng nghĩa với cơ bắp mạnh mẽ.
Đầu: Kiểm tra mắt gà. Chúng phải đỏ tươi như màu cà chua bởi vì nó đồng nghĩa với sức khỏe tốt. Tròng đen phải tách biệt - bằng không, đấy là dấu hiệu của bệnh tật trong quá trình nuôi dưỡng. Điều này cũng đúng với mắt nhợt nhạt. Con ngươi phải tròn một cách hoàn hảo. Bất kỳ biến dạng nào đều dẫn đến thị giác phần nào bị ảnh hưởng. Cũng vậy, kiểm tra phần giữa mắt với mũi. Nếu bị lõm ở bất kỳ bên nào, thì điều này có nghĩa chiến kê bị mắc bệnh đường hô hấp khi còn non.
Dáng: Tiêu chuẩn này là chủ đề cho những tranh luận không có hồi kết, nhưng qua hàng ngàn trận đấu thực sự và phim chiếu chậm cho thấy rằng chiều cao lý tưởng của chiến kê là trung bình. Dĩ nhiên, các nhà lai tạo thương mại vẫn đổ gà dáng cao bởi vì đấy là những con mà người chơi chuộng hơn. Còn nếu lai gà để dùng riêng thì dáng trung bình là tốt nhất. Tom Wilson từng sử dụng 6 con Butcher dáng thấp ở giải International Derby 1992 tại trường đấu Araneta Coliseum. Đá với những con gà hàng đỉnh, 5 trong số 6 con gà cùng bầy của ông thắng trận trong khi con còn lại hòa. 3 trong số 5 con thắng trận không bị một vết xước nào. Sau khi phát biểu về gà Butcher của mình lùn như thế nào, Tom chỉ mỉm cười. Ông nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải tính tới độ dài đùi 15 cm hay nhiều hơn chứ không phải là cẳng chân. Thậm chí nếu cẳng chỉ dài có 5 cm, chân gà Butcher của ông vẫn dài đến 20 cm, đủ để diệt gà đối thủ. Những sư kê ở La Carlota vẫn sở hữu những con gà Lemon thắng trận cho đến tận ngày nay. Và đúng là dáng của chúng chỉ từ trung bình cho đến thấp.
Khẩu vị: Một nhà lai tạo nổi tiếng, bác sĩ Teddy Tanchanco, thích đến trại thật sớm để lựa gà. Lý do? Ông muốn thấy con nào trong bầy chiến kê ăn uống ngấu nghiến vào bữa sáng. Đấy cũng là nhận định chung, trong số chiến kê, những con ăn uống tốt thì đá cũng tốt, còn những con ăn uống kén chọn thì tốt nhất nên “cho vô nồi”. Do đó, hãy chọn những con “gõ đáy nồi” – nghĩa là mỏ của chúng chạm vào khay mỗi lần mổ thức ăn.
Lối đá: Hầu hết các sư kê đều yêu cầu xổ để đánh giá tiềm năng của chiến kê. Dưới đây là những điều cần lưu ý trong những trận đấu như vậy:
1. “Angat sarado” – đến nay, đây là đặc điểm được săn lùng nhiều nhất. Khi cả hai chiến kê giao nhau trên không, con hơi cao hơn chiếm lợi thế vị trí. Từ vị trí này nó ra đòn dễ hơn. Một số chiến kê sở hữu khả năng siêu việt này để ghim đối thủ trên không vào khoảnh khắc sinh tử. “Sarado” theo thổ ngữ Tagalog nghĩa là “luôn luôn”. Vì vậy “angat sarado” nghĩa là “luôn ở bên trên”, luôn chiếm thế thượng phong.
2. Đầu ra sau, chân ra trước - Ngược với những chiến kê luôn cố nắm lông trước, những con đá mà không cần nắm lông với đầu ngả ra sau, dễ thắng hơn. Trên thực tế, những con chăm chăm đá lông (bill-hold) đều bị loại. Khi đá thực sự ngoài trường, chúng lao đầu về phía đối thủ và đấy là điều không được phép trong các trận đấu ngày nay khi mà việc di chuyển sai sẽ dẫn đến thất bại. Cũng để ý chân cẳng của chúng. Hãy chọn những con ra chân sâu chạm vào người đối thủ.
3. Đá bồi 1-2 phát - Đặc điểm này phần nào bổ sung cho “angat sarado”. Sau khi nạp cú đầu, ngay khi vừa chạm đất, chiến kê liền nạp bồi 1-2 cú nữa. Đấy là những đòn sát thương mà đối phương hầu như không cách nào tránh khỏi.
Giai đoạn tiền biệt dưỡng
Như tên gọi, đây là giai đoạn trước khi chiến kê được biệt dưỡng để thi đấu. Mục đích là để chuẩn bị một cách thích hợp cho quá trình biệt dưỡng. Giai đoạn diễn ra từ vài ngày cho đến một tuần.
Tẩy giun sán
Hầu hết các loại giun đều dễ tẩy ngoại trừ sán (tapeworm). Do vậy khi tẩy, không cho gà ăn bữa chiều trước khi cho uống thuốc vào buổi tối (chẳng hạn Worm Out-Bulex). Vào ngày hôm sau, chỉ cho gà ăn một nửa khẩu phần thông thường. Một số người cho thức ăn loãng cũng thu được kết quả tốt. Ăn kiêng là phương sách để thuốc tiếp cận tốt hơn với đầu sán. Nếu thức ăn còn trong ruột thì chỉ có phần thân bị ảnh hưởng còn đầu sán vẫn không sao, rồi nó mọc đốt trở lại. Bởi vì thuốc tẩy chỉ diệt con giun, hãy tẩy lại sau từ 8-10 ngày để diệt nốt tất cả giun nở ra từ trứng còn sót lại lần trước. Lần tẩy sau rất quan trọng vì nó giúp gà sạch giun trong 30 ngày sau đó. Việc tái nhiễm thường diễn ra trong vòng một tháng, vì vậy điều quan trọng là phải duy trì một chương trình tẩy giun hàng tháng cho cả trại.
Một loại ký sinh nữa có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho gà là giun chỉ (eyeworm). Giun chỉ hiện diện ở mắt có thể ảnh hưởng đến thị giác của chiến kê khi thi đấu và khiến nó bị thua.
Kiểm tra xem mắt gà có bị nhiễm giun chỉ hay không. Nếu có, hãy nhỏ mắt bằng thuốc diệt giun chỉ (chẳng hạn như Oxy-Rid).
Diệt rận
Ngoài giun sán, những loại ký sinh độc hại khác ở chiến kê là rận và ve. Rận (red mite) là mối quan tâm chính. May thay, các loại dầu tắm gà (chẳng hạn như Zero Mite) có thể xử lý bệnh này. Những ai còn sử dụng các hiệu Malathion hay Sevin hay những hóa chất khác cần phải dùng đúng liều, nhớ mang găng tay bảo vệ bởi hóa chất có hại cho da.
Kháng sinh phòng ngừa
Người ta thường nói “nếu mọi thứ đều ổn, tại sao phải sửa?”, nói cách khác, nếu chiến kê mạnh khỏe, tại sao phải dùng thuốc? Tuy nhiên, nên sử dụng kháng sinh phòng ngừa với mục đích tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà chiến kê nhiễm phải ngay khi bắt đầu quá trình biệt dưỡng. Sử dụng kháng sinh phổ rộng (chẳng hạn như Doxyvet) trong 3 ngày là đủ.
Tỉa lông
Để thoáng khí, vùng lông xung quanh hậu môn nên được tỉa bớt. Điều này nhằm giúp sư kê đánh giá gà mập hay ốm chính xác hơn bằng cách ấn vào vùng này. Với chiến kê, tất cả những thứ râu ria như mồng, tích và tai đều phải tỉa gọn. Về mặt lý thuyết, một khi những phần này này được cắt bỏ, khả năng bị đối phương nắm đá là tối thiểu. Tỉa cựa, để dài cỡ một phân là đủ (dẫu một số sư kê muốn để dài và nhọn tự nhiên nhằm có thêm lợi thế). Với chiến kê, hiệp hội các nhà lai tạo hiện cho phép các thí sinh cắt chóp sắc để bảo vệ nài gà.
Làm quen với quy trình biệt dưỡng
Dưỡng tâm đóng một vai trò quan trọng trong phương pháp biệt dưỡng này. Nó khởi đầu thậm chí từ giai đoạn tiền biệt dưỡng. Trong những ngày tiếp theo, các thí sinh phải trải qua tất cả các bước huấn luyện trong khu vực biệt dưỡng và tất cả những công đoạn mà một chiến kê phải trải qua trong giai đoạn này. Bởi vì gà là sinh vật sống theo bản năng, ban đầu chúng sẽ hơi căng thẳng khi được đặt vào môi trường mới - chẳng hạn như lồng tập. Tuy nhiên, một khi trở nên quen thuộc với khung cảnh và công tác huấn luyện, chúng sẽ thuần thục hơn và làm quen nhanh chóng.
Dưỡng thể
Sau giai đoạn tiền biệt dưỡng đến giai đoạn biệt dưỡng. Nó thường kéo dài 3-4 tuần. Phương pháp ở đây cũng theo chế độ từng-bước-một như những phương pháp khác. Nó thường tập trung vào khẩu phần, dưỡng tâm và những ngày cuối trước khi xuất trường. Điều quan trọng là phải nắm vững các nguyên tắc của phương pháp này.
Hướng dẫn cho ăn
Cho chiến kê ăn với khẩu phần 16%-18% protein thô (crude protein) sẽ giúp cơ thể chúng cân đối nhất. Vấn đề đối với hầu hết các sư kê ở chỗ, lượng protein thô trong khẩu phần thức ăn tổng hợp thường ở trên mức 16%. Khi điều này xảy ra, gà tích mỡ trong ruột hay còn gọi là “sapola”. Một dấu hiệu chứng tỏ gà bị “sapola” là xổ yếu, gà không thể nhảy cao và hơi chậm. Rà soát vùng hậu môn sẽ thấy rất khó bấu, bởi vì nó dày như một tấm cao su nằm dưới da. Nói cách khác, nếu cho ăn với tỷ lệ protein cao, chẳng hạn lên đến 35%, ngoài việc tốn kém tiền thức ăn, gà sẽ trở nên nặng nề, mau mệt và lờ đờ. Theo kinh nghiệm, khẩu phần đạm từ 16% đến 18% sẽ giúp cho chiến kê có tỷ lệ cơ thể-cân nặng lý tưởng nhất.
Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng gia cầm cảnh báo về quan điểm cho ăn bị đơn giản hóa này. Họ nhấn mạnh rằng điều quan trọng hơn cả là cân bằng lượng amino acid trong khẩu phần ăn. Hướng dẫn cho ăn dưới đây thỏa mãn yêu cầu này, bởi vì các nhà dinh dưỡng học tin tưởng rằng nó không mâu thuẫn với những phương pháp dinh dưỡng gia cầm.
Lượng thức ăn tổng hợp cơ bản theo phương pháp biệt dưỡng tự nhiên ở đây thích hợp với 18-24 chiến kê.
Bắp – 1 phần
Hạt xay hiệu Royal Concentrate – 2 phần
Yến mạch hiệu Jockey Oat – 4 phần
Thức ăn viên hiệu Power Pellet – 4 phần
Thức ăn viên hiệu Calf Manna – ½ phần
Thực phẩm bổ sung
Buổi sáng:
Đậu hà lan & cà rốt – 2 muỗng canh
Nước cam tươi – 4 muỗng canh
Sữa chua – 4 muỗng canh
Rau xanh – 2 đến 3 lá xà lách (hoặc cải thảo)
Trứng – 2 trái trứng luộc
Buổi chiều:
Giống như buổi sáng, kèm thêm:
Dầu ăn – 1 muỗng canh dầu đậu nành (hay dầu bắp, mù tạt…)
Cá mòi ngâm dầu đậu nành – 1 hay 2 miếng
Nước mận – 4 muỗng canh
Cà chua luộc – 1 miếng lớn
Phương pháp cho ăn
Ngâm. Cả bắp lẫn hạt xay Royal ngâm qua một, hai đêm để những độc tố trong hạt như phytic acid tiết ra hết. Khác với thông lệ, việc tách vỏ cứng ra khỏi hạt là không cần thiết. Bên dưới lớp vỏ có nhiều vitamin, khoáng chất, xơ và những chất bổ dưỡng khác.
Lên men/mọc mầm. Yến mạch Jockey cũng có thể ngâm trong vài ngày hay để lên men. Việc lên men sẽ làm nảy sinh những enzyme có ích cho chiến kê. Cũng có thể ngâm qua đêm và chuyển vào hũ đựng có lỗ ở đáy. Để trong hũ thêm một ngày, yến mạch sẽ bắt đầu nảy mầm – do vậy, mỗi hạt mầm sẽ có nhiều tỷ lệ vitamin và khoáng chất hơn so với hạt khô.
Nấu. Chất avidin ở lòng trắng trứng bao xung quanh biotin và vô hiệu hóa nó. Nấu chín sẽ giải quyết được vấn đề này. Tương tự như vậy, cà rốt, đậu hà lan và cà chua phải được nấu chín để dưỡng chất dễ tiêu hóa và hấp thu hơn. Nấu chín giải phóng dưỡng chất bên trong các thành tế bào vốn rất khó phá vỡ.
Dầu ăn. Dầu ăn được cung cấp cho chiến kê bởi nó giàu acid béo không no và acid béo linoleic. Cá mòi cũng có nhiều protein và acid béo omega 3, 6 và 9, vốn rất tốt cho sự phát triển của não. Tuy nhiên, dầu ăn nên được cung cấp một cách vừa phải bởi chúng có xu hướng tráng ruột và tác dụng nhuận tràng.
Sữa chua. Trên thực tế, sữa không có ích gì với chiến kê. Vấn đề chủ yếu ở chỗ, lactose vốn chiếm phần lớn trong sữa, chỉ có thể được tiêu hóa bởi những sinh vật có enzyme lactase. Không may, gà không có loại enzyme này. Thật ngạc nhiên, không biết được điều đó, các sư kê lại khẳng định về hiệu quả của sữa không béo, sữa bột và sữa tươi. Ngoài ra, gà có thể thoải mái lấy những dưỡng chất như vậy từ các loại thực phẩm khác rẻ tiền hơn sữa. Hay chúng có thể được cho ăn sữa chua.
Sữa chua về cơ bản là sữa lên men. Lactose được phân hủy thành dạng đơn giản hơn và do đó, gà có thể tiêu hóa được. Sau khi nhỏ một hay hai giọt dấm ăn vào một lít sữa bò tươi, để qua đêm ở nhiệt độ phòng. Trộn thêm một hũ yogurt và một lọ Yakult hay Chamyto. Quậy mạnh và lắc cho đến khi dung dịch đặc sánh như kem. Dùng trong một tuần và làm lọ mới khi dùng hết. Loại sữa chua chế biến tại gia này chứa nhiều vi khuẩn tiêu hóa và có ích cho chiến kê.
Luyện tập
Chế độ luyện tập giúp chiến kê gia tăng độ bền và đá đúng cách thức mong muốn khi xuất trường. Tương tự như luyện điền kinh, nguyên tắc luyện đối kháng tăng tiến được áp dụng cho chiến kê. Khởi đầu, chỉ thực hiện bài tập trung bình. Ở những ngày tiếp theo, khối lượng phải tăng dần, đạt đến đỉnh điểm của huấn luyện thể chất ở một tuần trước khi đá. Ngày tiếp theo, chia khối lượng luyện tập ra làm hai và chỉ thực hiện một nửa. Ngày kế tiếp, lại chia khối lượng luyện tập ra làm hai và thực hiện một nửa. Vào ngày thứ ba, lại giới hạn công việc chỉ còn một nửa và cứ như vậy. Hai ngày trước trận đấu, ngưng tập luyện. Một ngày trước trận đấu, chiến kê được cho nghỉ trong lồng dưỡng che kín.
Xổ. Xổ là một dạng luyện tập. Người ta có thể nhận thấy lợi ích của việc xổ khi huấn luyện gà tơ. Trong đợt xổ đầu tiên, chúng chỉ đá những cú sơ đẳng và ra chân bừa bãi. Vào đợt xổ thứ hai, chúng sẽ thể hiện một số tiến bộ. Vào đợt xổ kế tiếp, chúng đã biết cách đá. Bạn có thể áp dụng phương pháp Narraganssett vào việc thả gà trong lúc xổ: hiệp đầu tiên, thả cách nhau 1.2 m. Hiệp thứ hai, thả xa hơn một chút. Hiệp cuối cùng, bạn có thể nhận thấy chiến kê trở nên cảnh giác như thế nào bất kể đối phương được thả từ xa. Ngoại lệ, một số dòng gà vốn có bản tính cực kỳ cảnh giác. Những chiến kê này thích được thả cách xa để tính đường “tránh né” hay tập kích đối phương.
Dẫu không muốn những người làm găng bị thất nghiệp, xổ gà không cần phải bịt cựa và mỏ. Với chỉ ba, bốn cú nạp, gà xổ không cần đeo găng. Khi bị đá trúng, nó sẽ học hỏi từ kinh nghiệm đau đớn này. Trong lần xổ kế tiếp, gà sẽ đá mạnh hơn, bắt đầu đá trước, rồi đẩy chân ra sâu hơn với thân hơi ngả về phía sau, cố vươn ra ngoài tầm đá của đối phương. Quan trọng hơn, bạn có thể kiểm tra xem chiến kê có thực sự chém sâu hay không bằng cách quan sát dấu lông dính trên cựa hay móng. Bạn không phải lo gà bị mù bởi khả năng xảy ra là rất nhỏ.
Bới. Khoảng 4 giờ sáng, đặt mỗi chiến kê vào lồng bới (scratch box) trong khoảng 15 phút. Để chúng đi dạo trong trường đấu hay sân xổ cũng trong 15 phút. Lúc này, gắn găng lên chân trái trong lúc gà đi bộ để cho quen. Sau đó, cho hai con đâu mỏ, nắm đuôi và nhử để chúng nổi xung, và sau cùng thả ra để chúng đá. Để gà bị đối phương đá nhằm giúp nó biết tránh né và đá lại đối phương mỗi khi chúng xáp lại. Sau cữ tập, nhốt gà vào lồng bay (flypen) cho đến giờ ăn. Lập lại quy trình này trước bữa chiều.
Xoay. Phương pháp xoay đơn giản chuyển một chiến kê từ nơi này sang nơi khác. Chẳng hạn, bắt đầu từ teepee, rồi đến lồng bay, rồi đến lồng vuông (tức lồng bới), rồi sang teepee khác, rồi lại sang lồng khác kèm gà mái, vân vân. Điều này cho phép chiến kê có thể tự vận động, thích nghi theo cách thức riêng. Quan trọng là người chăm sóc phải theo dõi từng con một cách sát sao. Khi chiến kê được đưa vào một môi trường mới, theo bản năng nó sẽ trở nên linh hoạt, kên với con bên cạnh, vỗ cánh, bới xung quanh… sau một thời gian nó sẽ trầm lại. Đấy là lúc mà người chăm sóc cần chuyển nó sang chỗ mới để giúp nó linh hoạt trở lại, và cứ như vậy. Nếu người chăm sóc tin rằng phương pháp xoay là tốt cho gà thì phải luôn động não, bởi dưỡng gà không phải chuyện đùa một khi bạn phải luôn để mắt đến chúng cả ngày trong thời gian khoảng ba tuần.
Thể dục. Bật (flip) – để gà lên kệ, đặt một tay trước ngực gà và tay kia bợ phần phao câu, các ngón tay xòe ra. Bật ngực lên 5 lần liên tục. Rồi đổi bên, bật phần phao câu. Đảm bảo rằng mỗi lần bật, gà đều vỗ cánh. Bật mỗi con một lượt/ngày (5 lần) và tăng dần đến 5 lượt/ngày (35 – 40 bật mỗi ngày tùy dòng gà). Đổi hướng bật nhưng đặt trọng tâm vào bật ngực. Hatch và những dòng gà nặng ký phù hợp với lối thể dục (workout) này trong khi Roundhead và những dòng nhẹ ký khác sẽ đá tốt hơn nếu thể dục ít hơn.
Bay – Bay khác với bật ở chỗ bạn giữ ngực gà bằng hai tay, bên dưới cánh và ngón cái đặt trên lưng, với đuôi hướng vào sư kê. Cách kệ khoảng 60 cm, buông gà trong không khí với một cú bật nhẹ để nó vỗ cánh. Ngay khi buông, theo bản năng nó sẽ bay lên kệ.
Kết hợp. Như tên gọi, đây là sự kết hợp giữa thể dục đều đặn với xoay. Vào sáng sớm, bạn có thể thực hiện các bước bật và bay và trong cả ngày, chuyển chiến kê từ lồng bay sang teepee… Luôn nhớ rằng lượng vận động nên tăng dần và giảm đột ngột khi cận ngày thi đấu.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Một-số-thuật-ngữ
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Còn tiếp (tài liệu dài đến 25 trang)
thay đổi nội dung bởi: vnreddevil, ngày Hôm qua lúc 08:53 PM
